خیریه‌ها در کشورهای مختلف با عناوینی چون مؤسسات خیریه و بنیادهای خیریه شناخته می‌شوند. در برخی کشورها خیریه‌ها زیرمجموعه یا مترادف مؤسسات غیرانتفاعی یا به‌اختصار NPO تلقی می‌شوند، یعنی سازمان‌هایی که به‌منظور کسب منافع مادی مؤسسان یا اعضا تشکیل نمی‌شوند؛ بلکه هدفی فراتر از کسب سود را دنبال می‌کنند. مؤسسات خیریه زیرمجموعه مؤسسات غیردولتی یا به‌اختصار NGO قرار می‌گیرند.

‌در واقع مراکز خیریه به‌عنوان نهادی غیرتجاری و غیردولتی با هدف آماده ساختن و بالا بردن سطح افراد یا مؤسسات دیگر( مردمی یا دولتی) کمک‌های مالی را به نهادهای غیرانتفاعی دیگر(از جمله جمعیت‌های خیریه) می‌رسانند و نیز می‌توانند به‌طور مستقیم خدمات عمومی ارائه کنند. خیریه‌ها با اهداف متفاوتی از جمله فرهنگی هنری، آموزشی تحقیقاتی، سرویس‌های درمانی، حفاظت محیط‌زیست، منافع عمومی و اجتماعی و منافع بین‌المللی کار می‌کنند.

 به‌این‌ترتیب بنیادها و مؤسسات خیریه سهم بسزایی در کاهش مشکلات انسانی در سراسر جهان دارند. در اسلام هم در قالب‌های مختلفی مانند وقف ، زکات و قرض‌الحسنه همواره مورد تأکید بوده‌اند.

در ایران مراکز خیریه، مؤسسات و انجمن‌های غیرانتفاعی، عام‌المنفعه و غیرسیاسی محسوب می‌شوند که توسط افراد حقیقی یا حقوقی تأسیس شده‌اند و در زمینه ارائه خدمات اجتماعی و فرهنگی به افراد، خانواده‌های نیازمند و زنان سرپرست خانوار، کودکان بد سرپرست و بی‌سرپرست، آسیب دیدگان اجتماعی و ... فعالیت می‌نمایند. این مراکز  مجوز لازم را از مراجع قانونی و ذی‌صلاح مانند وزارت کشور، نیروی انتظامی، سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت و درمان و ... دریافت می‌کنند. 

در شهرستان بروجرد نیز موسسه خیریه ایتام الغدیر که از سال 1352 فعالیت‌های خود را آغاز کرده است و توسط علما و معتمدین این شهر مدیریت می‌شود، از جمله خیریه‌های با سابقه و فعال در زمینه‌های مختلف است. این موسسه خیریه فعالیت‌های خود را در قالب واحد فرهنگی، واحد قرآنی، واحد اداری و مددکاری، صندوق قرض‌الحسنه الغدیر، مرکز راهنمایی و مشاوره الغدیر، بیمه کارآفرین، بخش کمک‌های مردمی، فروشگاه بزرگ الغدیر، تالار الغدیر، دبستان و پیش‌دبستانی غدیر و روابط عمومی برای مددجویان و بعضاً سایر شهروندان این شهرستان به انجام می‌رساند. 

اهمیت برنامه‌ریزی درست و نتیجه‌بخش در موسسه خیریه ایتام الغدیر منجر به پژوهش حاضر شد که قصد دارد با بررسی عملکرد این موسسه، ضمن شناسایی نقاط ضعف و قوت و بیان مشکلات، امکان رشد و نتیجه‌بخشی بیشتر این مراکز و گسترش این تجربه به سایر شهرهای کشور را فراهم آورد.

برای مطالعه :

ضرورت مشارکت خیرین جامعه در حل بحران‌های کشور

ميزان مطلوبيت و انتظارات افراد از اوضاع و شرايط

مفهوم کیفیت در اغلب تعریف‌ها، خصوصیت پدیده مورد نظر است که با «مناسب بودن پدیده مورد نظر برای استفاده‌ای ویژه» یا «تطابق ویژگی‌های آن با خواسته‌های افراد ذی‌ربط، ذی‌نفع و ذی‌علاقه» رابطه دارد.
«مجموع ویژگی‌ها و خصوصیات یک فرآورده یا خدمت که نمایان‌گر توانایی آن در برآوردن خواسته‌های بیان شده و یا اشاره شده باشد». در اين مطالعه كيفيت اشاره به ميزان مطلوبيت و انتظارات افراد از اوضاع و شرايط طرح دارد.

الف) کیفیت عوامل زمينه

كيفيت زمینه: عبارت است از تعریف زمینه سازمانی، تعیین جامعه مخاطب فعالیت‌های آموزشی و سنجش نیازهای آموزشی آن، مشخص کردن فرصت‌های موجود برای برآوردن نیازها، تشخیص مسائلی که مبنای نیازهاست. در این طرح جهت دستیابی به تعریف عملیاتی مفهوم کیفیت زمينه، بایستی عوامل و معرف‌هاي آن را مشخص و مورد سنجش قرار داد.
در واقع در این طرح با توجه به اهداف مورد مشخص توسط آئين‌نامه‌ها تا حدودي زمينه طرح آماده شده؛ ولي بحث توجه به نيازها و شناخت بهتر مشكلات و ويژگي‌هاي جامعه هدف نيز از اهميت بسزايي برخوردار است كه در اين حين مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. بنابراين سه محور مورد بررسي قرار گرفت كه عبارت‌اند از:

  1. ميزان احساس نياز نسبت به خدمت مورد نظر (میزان ضرورت)
  2. مشخص بودن متولی طرح (نهادهای درگیر در مسئله )

ب) کیفیت عوامل درونداد

کیفیت درونداد: عبارت است از میزان تطابق درون‌داد‌های نظام (امکانات و تجهیزات، نیروی انسانی، خدمات ارایه شده و ...) با استانداردهای از قبل تعیین شده یا هدف‌ها (انتظارات). در اين مطالعه سنجش ارزشيابي كيفيت بخش درون‌داد طرح به معناي قضاوت افراد درباره ميزان مطلوبيت ويژگي‌ها و قابليت‌هاي هر يك از عوامل مختلف متناسب با انتظارات آن‌ها است. بنابراین عوامل زیر مورد سنجش قرار گرفته است : 

1)وضعیت تسهیلات و خدمات ارایه شده 

2)وضعیت نیروی انسانی درگیر در کانون‌ها 

3)کارهای قول داده شده (مالی، اداری، تسهیلاتی، خدماتی و ...)سازمان‌ها و نهادهای دیگر برای انجام این طرح

ج) کیفیت عوامل فرایند

 عبارت است از میزان رضایت‌بخشی فرایندهای نگهداری، سالم‌سازی و احیا و سایر فرایند‌ها (ساختی ـ سازمانی و فرایند پشتیبانی). در واقع در اين طرح سنجش ارزشيابي كيفيت فرايند به معناي قضاوت افراد درباره ميزان مطلوبيت اجراي فعاليت‌ها و برنامه‌هاي مختلف در اين مدت است. در این مرحله عوامل زیر مورد سنجش قرار گرفته است:

1)چگونگی خدمات داده شده به مددجویان

2)چگونگی انجام فعالیت نیروی انسانی

3)ميزان همكاري‌ (واقعی و عملی) نهادهای دیگر در اجرای این طرح   

4)فعالیت‌های اطلاع‌رسانی

د) کیفیت عوامل برونداد

در اين مطالعه سنجش ارزشيابي كيفيت بخش برون‌داد به معناي قضاوت در مورد نتايج حاصل از برنامه‌هاي مورد اجراست؛ به عبارتي به‌منظور پي بردن به ميزان موفقيت كلي برنامه در رسيدن به اهداف تعيين شده صورت مي‌گيرد. بنابراین برای سنجش میزان اثربخشی طرح ابتدا بایستی اهداف مورد انتظار را براساس مفاد آئین‌نامه، مصاحبه با متخصصان امر و نیز برنامه‌ریزان مشخص نمود سپس میزان اثربخشی آن‌ها را سنجید. 

عمده‌ترین هدف مرکز خیریه الغدیر خارج کردن مددجویان از چرخه آسیب‌دیدگی و دادن فرصت دوباره برای دستیابی به یک زندگی سالم و نرمال است. انجام این امر منوط به سالم‌سازی فرد، احیا روحی و روانی، آموزش دادن و توانمندسازی است.‌ خارج کردن مددجویان از وضعیت فعلی(با احیا، سالم‌سازی، بازگشت دادن به خانواده و ... )

بیشتر بخوانید :

احسان و نیکوکاری؛ کاهنده فقر و آلام دردمندان

یافته‌های پژوهش

در این بخش به‌تناسب پاسخ‌هایی که کارشناسان خیریه و مددجویان مطرح کرده‌اند عوامل زیر مورد بررسی قرار گرفته‌اند:

وظیفه سازمان‌ها در قبال خیریه‌ها؛ برنامه‌ها، اهداف و دستورالعمل‌های طرح؛ میزان احساس نیاز و به‌کارگیری تجربیات گذشته . 

بر اين اساس با توجه به عوامل و معرف‌هاي تدوين شده، نيازمند معيارهايي براي قضاوت در خصوص ميزان مطلوبيت ويژگي‌هاي زمينه‌اي طرح هستيم. يكي از اين معيارها «قضاوت مبتني بر طيف» است كه مي‌تواند مبناي ارزشيابي كيفيت باشد که در اين مطالعه از این معیار با توزیع زیر استفاده شده است.

ارزیابی کلی از کیفیت عوامل زمينه‌اي طرح

بر اساس یافته‌های پژوهش (پاسخ‌های مددجویان و کارشناسان) و مطابق آنچه در جدول زیر خلاصه شده است کیفیت عوامل زمینه‌ای فعالیت‌های خیریه الغدیر با میانگین 3.39 برآورد شده است. به این معنی که کیفیت عوامل زمینه‌ای در حد متوسطی ارزیابی شده است. به این ترتیب میانگین احساس نیاز و ضرورت با 3.91 و برنامه‌ها و دستورالعمل‌ها با میانگین 3.53 و استفاده از تجربیات گذشته با میانگین 3.35 نیز در حد متوسطی می‌باشند. ولی وظیفه سازمان‌ها در قبال مددجویان خیریه‌ها با میانگین 2.79 در حد ضعیفی است.

درونداد

سنجش کیفیت عوامل درونداد از طریق بررسی امکانات و تجهیزات، کیفیت خدمات ارائه شده، نیروی انسانی و بودجه و منابع مالی طرح صورت می‌گیرد. با توجه به عوامل و معرف‌هاي تدوين شده، براي قضاوت در خصوص ميزان مطلوبيت ويژگي‌هاي درونداد طرح ساماندهی، مانند عوامل زمینه‌ای از معيار «قضاوت مبتني بر طيف» استفاده شده است.

ارزیابی کلی عوامل درونداد

همان‌گونه که جدول نشان می‌دهد کیفیت کلی عوامل درونداد فعالیت‌های خیریه الغدیر(بر مبنای پاسخ مددجویان و کارشناسان) با میانگینی برابر3.76  اهمیت و تأثیر نسبی را در ارزشیابی به نمایش گذاشته است. کیفیت خدمات ارائه شده با میانگین 3.47 و بودجه و منابع مالی با 3.53 بااهمیت و تأثیرگذاری نسبی ارزشیابی شد. نیروی انسانی و کارکنان مرکز نیز با میانگین 4.28 دارای تأثیرگذاری قوی و مطلوبی هستند. 


فرایند

کیفیت عوامل مؤثر در فرایند انجام فعالیت‌های خیریه الغدیر از طریق ارزیابی نحوه عملکرد خیریه ، ارتباط خیریه با سازمان‌های دیگر و چگونگی اطلاع‌رسانی خیریه سنجیده می‌شود. 

با توجه به عوامل و معرف‌هاي تدوين شده، براي قضاوت در خصوص ميزان مطلوبيت ويژگي‌هاي فرایند طرح سامان‌دهی مانند عوامل زمینه و درونداد، از معيار «قضاوت مبتني بر طيف» با توزیع زیر استفاده شد. 

ارزیابی کلی عوامل فرایند

همان‌گونه که از جدول پیداست میانگین کلی عوامل مربوط به فرایند فعالیت‌های خیریه الغدیر (با توجه به پاسخ‌های مددجویان و کارشناسان) 3.52 است که نشان از تأثیرگذاری نسبی این عوامل دارد. ارزیابی نحوه عملکرد کانون‌ها با میانگین 3.63 ، ارتباط با سازمان‌های دیگر با میانگین 3.40 و اطلاع‌رسانی با میانگین3.53 نیز دارای اهمیت و تأثیرگذاری نسبی می‌باشند. 

برونداد

در اين مطالعه سنجش ارزشيابي كيفيت بخش برونداد فعالیت‌های خیریه الغدیر به معناي قضاوت در مورد نتايج حاصل از برنامه‌هاي مورد اجراست؛ به عبارتي به‌منظور پي بردن به ميزان موفقيت كلي برنامه در رسيدن به اهداف تعيين شده صورت مي‌گيرد. در سنجش کیفیت این عامل از عوامل چهارگانه مدل سیپ، میزان رضایت از اجرای طرح و جذب مخاطب و تأثیرات احتمالی آن بر مددجویان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

با توجه به عوامل و معرف‌هاي تدوين شده، براي قضاوت در خصوص ميزان مطلوبيت ويژگي‌هاي برونداد طرح ساماندهی مانند سه عامل قبل از معيار «قضاوت مبتني بر طيف» استفاده شده است. 

ارزیابی کلی عوامل برون‌داد

با توجه به داده‌های جدول زیر میانگین کلی عوامل برونداد(با توجه به پاسخ‌های مددجویان و کارشناسان) با مقدار3.51 نشان از تأثیرگذاری نسبی این عوامل برای مددجویان دارد. همه عوامل برونداد از رضایت از اجرای طرح گرفته با میانگین 3.85 تا جذب مخاطب با میانگین 3.05 و تأثیر بر مددجو با میانگین 3.63 نیز از تأثیرگذاری نسبی برخوردارند.

نتیجه‌گیری

چنان‌چه ذكر شد، براي مطالعه ميزان اثربخشي اين طرح از الگوی سیپ كمك گرفته‌ايم. این الگو به مدیران و برنامه‌ریزان کمک می‌کند نیازهای مهم را در اولویت قرار داده و منابع موجود را در خدمت نوع فعالیت قرار دهند.

کیفیت عوامل برون‌داد

برای برون‌داد سه محور کلی در نظر گرفته شد که  میزان رسیدن به هدف، در هر یک از این محورها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

1. میزان رضایت

یکی از اهداف مهم این طرح یافتن میزان رضایت از فعالیت‌های مرکز خیریه الغدیر برای مددجویان است. برای ارزیابی این هدف جذابیت برنامه‌های فرهنگی – هنری، ورزشی و اوقات فراغت، کارگاه‌های آموزشی و بسته‌های آموزشی برای مددجویان مورد بررسی قرار گرفته است. جذابیت هر یک از این برنامه‌ها برای مددجویان در سطح متوسطی است. از طرفی رضایت کارشناسان مرکز خیریه الغدیر از اجرای برنامه‌ها در سطح بالایی قرار دارد. در نهایت نمره میانگین 3.85 نشان از تأثیرگذاری نسبی فعالیت‌ها برای مددجویان دارد. 

2. جذب مخاطب

محور بعدی جذب مخاطب است که میزان مشارکت مددجویان در فعالیت‌های مرکز خیریه را مورد بررسی قرار داده است. مشارکت در موضوعات فرهنگی هنری، همایش و نشست های مختلف، برنامه‌های آیینی، معنوی، مذهبی، فرهنگی ،آموزشی و پزشکی. نتیجه اینکه این مشارکت با نمره 3.05 در حد متوسطی ارزیابی شده است. که باز هم نشان از تمایل نسبی مددجویان در مشارکت‌های اجتماعی با محوریت فعالیت‌های مرکز خیریه الغدیر دارد. 

3. ارزیابی تأثیر برنامه‌ها

محور سوم که تأثیر برنامه‌ها بر مددجویان را مورد ارزیابی قرار داده است نیز با سطح متوسطی از اثربخشی فعالیت‌های مرکز خیریه مواجه شده است. تأثیر فعالیت‌های خیریه الغدیر از طریق موارد زیر مورد بررسی قرار گرفته است: تقویت روحیه خودباوری، پذیرش نقش‌های اجتماعی جدید، تقویت جنبه‌های معنوی زندگی، آشنایی با مسائل اجتماعی و فرهنگی روز جامعه، تقویت انگیزه زندگی شاد و بهتر ، افزایش مهارت‌های فردی، افزایش صبر و تحمل، بهبود رفتار اطرافیان، صرف زمان بیشتر برای خود، افزایش رضایت از خود، افزایش روحیه مشارکت، تقویت ارتباط متقابل اجتماعی، افزایش سلامت جسمی و بازگشت به اجتماع.

ارزیابی کلی عوامل برونداد نشان از تأثیرگذاری نسبی و تا حدی مطلوب فعالیت‌های مرکز خیریه بر مددجویان دارد. در واقع این فعالیت‌ها باعث ارتقاء نسبی سطح مشارکت‌های اجتماعی مددجویان شده است. و تأثیرات روحی روانی نسبتاً مثبتی برای آن‌ها داشته است. از طرفی رضایت نسبی از اجرای فعالیت‌ها از سوی مددجویان و کارشناسان وجود دارد که نشان از کیفیت نسبی برنامه‌ها دارد. هم‌چنین تمایل نسبی به مشارکت در مددجویان نیز نشان از کیفیت نسبی برنامه‌های اجرایی مرکز خیریه دارد. کیفیت کلی عوامل برونداد نشان می‌دهد که فعالیت‌های مرکز خیریه الغدیر با موفقیت نسبی همراه بوده است. در واقع عوامل برونداد را می‌توان جزء نقاط مثبت و مزایای مرکز خیریه الغدیر تلقی کرد.

کیفیت عوامل فرایند

فرایند نیز شامل سه محور کلی می‌شود که چگونگی دستیابی به اهداف در این محورها مورد بررسی قرار می‌گیرد. 

1. محور اول

اولین محور ارزیابی، نحوه عملکرد فعالیت‌های خیریه است که برای ارزیابی این محور عملکرد برنامه‌های آیینی و سنتی، اجتماعی و هنری و خلاقانه، برنامه‌های گردشگری و تورهای تفریحی و سفر، برنامه‌های ورزشی و رفاهی و اوقات فراغت، برنامه‌های علمی و ارائه بسته‌های آموزشی و خدمات سلامت و توان‌بخشی مورد بررسی قرار می‌گیرد. از طرفی عملکرد خیریه در استفاده از مشاوران حرفه‌ای برای مددجویان و کاربردی بودن دستورالعمل‌های حقوقی و قضایی خیریه نیز توسط کارشناسان مورد سال واقع شده است. میانگین این محور با مقدار  3.52 نشان از ارزیابی نسبی از عملکرد خیریه دارد. به این معنی که مددجویان و کارشناسان عملکرد کانون را در سطح نسبتاً مطلوب و قابل دفاعی تشخیص داده‌اند . 

2. محور دوم

محور دوم که به موضوع ارتباط مرکز خیریه با سایر سازمان‌ها در زمینه برنامه‌های مددجویان می‌پردازد. در این محور بخش‌های مشارکت قابل‌قبول سازمان‌ها در اجرای درست طرح‌ها و کمک به کیفیت و سرعت پیش‌برد برنامه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. نمره میانگین  3.4 این محور نشان از تأثیر متوسط ارتباط خیریه با سازمان‌های دیگر در جهت اجرای فعالیت‌های مرتبط با مددجویان دارد. 

3. محور سوم

محور سوم نیز به مبحث اطلاع‌رسانی برای جذب مخاطب می‌پردازد. برای اطمینان از رسیدن به اهداف این محور دو بخش مورد واکاوی قرار گرفته است. اینکه مرکز خیریه برای جذب مخاطب از شیوه‌های مختلف اطلاع‌رسانی استفاده می‌کند، دارای میانگین 3.53 است به این معنی که مرکز خیریه از شیوه‌های تبلیغی تقریباً مناسبی در این زمینه استفاده می‌کند و آن میزان از تبلیغات استفاده شده دارای تأثیرگذاری نسبی است. 

ارزیابی کلی عوامل فرایند نشان می‌دهد که عملکرد مرکز خیریه و سایر محورهای فرایند از سطح نسبی برخوردار است و در واقع عملکرد نسبتاً موفقی داشته‌اند. میانگین کلی عوامل فرایند نیز با نمره 3.52 این امر را تصدیق می‌کند و نشان از تأثیرگذاری نسبی عوامل فرایند دارد. درواقع نحوه عملکرد متوسط و رضایت نسبی مددجویان از عملکرد مرکز خیریه و سطح متوسط ارتباط با سایر سازمان‌ها و هم‌چنین قدرت اطلاع‌رسانی نسبی در مورد فعالیت‌های خیریه را می‌توان جزء نقاط مثبت و مزیت‌های مرکز خیریه تلقی کرد.

کیفیت عوامل درون‌داد:

عوامل درون‌داد در این پژوهش شامل 3 محور است. 

1. ارزیابی خدمات ارائه شده

محور اول کیفیت خدمات ارائه شده را مورد ارزشیابی قرار داده است. در این بخش کیفیت خدمات مشاوره، خدمات آموزشی و روان‌پزشکی و برنامه‌های فراغتی کارگاه‌های مهارت‌آموزی و توانمندسازی مورد ارزیابی قرار گرفته است. میانگین این بخش نشان از تأثیرگذاری نسبی خدمات ارائه شده دارد.

2. ارزیابی کیفیت نیروی انسانی و کارکنان مرکز خیریه

محور دوم کیفیت نیروی انسانی و کارکنان مرکز خیریه را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این محور شامل  بخش‌هایی چون کیفیت مهارت ، رفتار مهربان و دلسوزانه و تعداد کافی نیروی انسانی است. تعداد نیروی انسانی موردنیاز و مهارت آن‌ها سطح متوسط و تا حدی مطلوب را نشان می‌دهد. از طرفی کارمندان در رفتار با مددجویان از مهربانی و دلسوزی مطلوبی برخوردار هستند. 

3. ارزیابی بودجه

محور سوم به بودجه لازم برای برنامه‌ها برمی‌گردد. میانگین این بخش نشان از این دارد که بودجه لازم برای اجرای برنامه‌ها در حد متوسطی در نظر گرفته شده است.

ارزیابی نهایی عوامل درونداد با میانگین 3.76 نشان از تأثیر متوسط و نسبی این عوامل بر برنامه‌های مرکز خیریه دارد. به این ترتیب می‌توان گفت کیفیت خدمات ارائه شده و نیروی انسانی و کارکنان و بودجه این مرکز از مزایا و نقاط مثبت مرکز خیریه محسوب می‌شود.

کیفیت عوامل زمینه‌ای:

عوامل زمینه‌ای نیز دارای 4 محور می‌باشند که ارزیابی به‌وسیله آن‌ها میسر می‌شود.

1. محور اول

 محور نخست به وظایف سازمان‌ها در قبال مددجویان خیریه اشاره می‌کند. این محور شامل بخش‌هایی چون: تعامل بین بخشی برای کمک به مددجویان و تعریف وظایف متقابل سازمان‌ها در کمک به مددجویان است. که همه این بخش‌ها کیفیت و تأثیرگذاری نامطلوبی در انجام وظایف سازمان‌ها در قبال مددجویان مراکز خیریه را نشان می‌دهد. در واقع این‌گونه می‌توان عنوان کرد که در سازمان‌ها تعامل بین بخشی و تعریف وظایف متقابل برای رسیدگی به مددجویان وجود ندارد.

2. محور دوم

محور دوم عوامل زمینه‌ای میزان نیاز و ضرورت است که توسط اولویت‌های مورد نظر مددجویان مشخص می‌شود. اولویت‌هایی چون دسترسی به فضای مناسب و ورزشی، خدمات اجتماعی و فرهنگی و مذهبی، خدمات آموزشی و مهارت افزایی، دسترسی به ایاب و ذهاب، رفتار عوامل اجرایی و استفاده بهینه از اوقات فراغت. اهمیت و تأثیرگذاری این عوامل برای مددجویان سطح تقریباً بالایی(متوسط رو به بالا) را نشان می‌دهد.

3. محور سوم

محور سوم به وجود برنامه و دستورالعمل مناسب می‌پردازد؛ از طریق محاسبه برنامه‌ریزی بلند مدت برای کانون و هم‌خوانی برنامه‌ها با خدمات ارزیابی صورت می‌گیرد. البته میانگین وجود برنامه‌ریزی بلندمدت و هم‌خوانی برنامه و خدمات کیفیت متوسط و نسبی آن‌ها را نشان می‌دهد.

4. محور چهارم

محور چهارم نیز که به ارزشیابی استفاده از تجربیات گذشته می‌پردازد، تأثیر نسبی و متوسطی را برای این عامل مطرح می‌کند. یعنی سازمان‌ها به میزان تقریباً متوسطی تجربیات سال‌های گذشته را برای ارتقا فعالیت‌های خود بکار می‌گیرند. 

ارزیابی نهایی عوامل زمینه‌ای نشان می‌دهد به‌جز بخش‌هایی که وظیفه سازمان‌ها در قبال خیریه و مددجویان را در سطح پایینی ارزیابی کرده‌اند، سایر بخش‌ها از کیفیت متوسطی برخوردار هستند. درواقع میزان نیاز و ضرورت مددجویان، وجود برنامه و دستورالعمل مشخص برای مرکز خیریه و استفاده از تجربیات گذشته از علائم مثبت و قوت مرکز خیریه محسوب می‌شود. در مقابل عدم توانایی در جذب خدمات از سایر سازمان‌ها برای مددجویان از نقاط ضعف مرکز محسوب می‌شود.

هدف فرعی:
تعیین نقاط قوت و ضعف اثربخشی خدمات مرکز خیریه الغدیر

تأثیر مثبت فعالیت‌های اجتماعی موسسه خیریه ایتام الغدیر بر مددجویان و تمایل نسبی آن‌ها به مشارکت در فعالیت‌های این مرکز و هم‌چنین رضایت نسبی از برنامه‌ها و عملکرد کارشناسان مرکز، از مزایا و فرصت‌های این مرکز محسوب می‌شود. این رضایت نسبی مددجویان به‌عنوان برگ برنده و فرصتی برای خیریه الغدیر محسوب می‌شود که با استفاده از تجربیات برنامه‌های گذشته و ارتباط با سایر سازمان‌های مرتبط با خیریه‌ها، تلاش بیشتر و مؤثر‌تری در جهت انجام فعالیت‌ها و برنامه‌های مورد نیاز و علاقه مددجویان انجام دهد. در غیر این صورت کمبود منابع و امکانات و بودجه و همچنین سطح پایین کیفیت خدمات و برنامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط با مددجویان، خود زمینه‌ای فراهم می‌آورد که همین جمعیت محدود مددجویان تحت پوشش را از خیریه الغدیر ناامید کرده و آن‌ها را به کنج خانه‌ها و انزوا بکشاند که نتیجه‌ای جز بیماری‌های روحی و جسمی برای مددجویان و افزایش آسیب‌های اجتماعی برای آنان نخواهد داشت. 

هدف فرعی:
عوامل، منابع و فعالیت‌های مؤثر بر افزایش کارایی مرکز خیریه الغدیر

افزایش جذابیت برنامه‌های مرکز خیریه و ارتقاء سطح کیفی برنامه‌ها خود عاملی برای جذب بیشتر مخاطب می‌شود. یکی از راه‌های ارتقاء سطح کیفی برنامه‌ها ارتباط بیشتر این مرکز خیریه با سازمان‌های مرتبط در حوزه خدمات مربوط به مددجویان است. یکی دیگر از راه‌های بهبود و افزایش کیفیت خدمات ارائه شده، افزایش امکانات و تجهیزات مرکز خیریه و به‌نوعی دیگر افزایش بودجه مربوط به واحدهای مختلف مرکز خیریه است. از طرفی اهمیت به اولویت‌های مد نظر مددجویان نیز یکی از عوامل مؤثر در ارتقاء سطح رضایت‌مندی آن‌ها می‌شود. همچنین برنامه‌ریزی دقیق و مدبرانه و استفاده از تجربیات پیشین سازمان در انجام پروژه‌ها و برنامه‌ها خود یکی دیگر از عوامل مرتبط با رضایت مددجویان و ارتقا سطح کیفیت برنامه‌های مرکز خیریه است.

این مطلب برداشت و خلاصه‌ای از مقاله "ارزشیابی و بررسی میزان اثربخشی فعالیت‌های موسسه خیریه ایتام الغدیر بروجرد" نوشته "سعیده داوری مقدم" است که در همایش خیرماندگار شرکت کرده‌ و در سیویلیکا منتشر شده است.