برای کسانی که با چشم دلشان می‌بینند.
پانزدهم اکتبر روز جهانی امنیت عصای سفید یا «White Cane Safety Day» است. این روز بهانه‌ای است برای گرامیداشت دستاوردهای نابینایان. در ایران نیز روز بیست‌وسوم مهرماه روز عصای سفید است. شاید این سؤال پیش بیاید که: «روز عصای سفید چه روزی است؟» در ادامۀ متن، دربارۀ روز جهانی عصای سفید بیشتر توضیح می‌دهیم.
داستان عصای سفید
عصای سفید وسیله‌ای است که بسیاری از افراد نابینا یا کم‌بینا از آن استفاده می‌کنند. فرد نابینا با عصای سفید محیط اطراف خود را برای یافتن موانع کنکاش می‌کند و می‌شناسد. همچنین، باعث می‌شود دیگران متوجه نابینایی یا کم‌بینایی فرد بشوند. رنگ سفید عصا برای جلب توجه دیگران است تا متوجه فرد کم‌بینا یا نابینا بشوند. اولین بار، در سال 1921، جیمز بیگز (James Biggs) عکاس بریستولی که پس از تصادف نابینا شد از عصای سفید استفاده کرد. او که از ترافیک خیابان‌های اطراف خانه‌اش به تنگ آمده بود و نمی‌توانست راحت رفت‌وآمد کند، عصای پیاده‌روی خود را سفید رنگ کرد تا راحت‌تر دیده شود.
چند سال بعد، در 1931 در فرانسه، گیلی دوربمونت (Guilly d'Herbemont) جنبش ملی «چوب سفید» را برای افراد نابینا راه‌اندازی کرد. در 7 فوریه 1931، او به‌صورت نمادین، دو عصای سفید را در حضور چند وزیر کشور فرانسه به افراد نابینا داد. بعدها پنج هزار عصای سفید دیگر برای مجروحان نابینای فرانسوی جنگ جهانی اول و غیرنظامیان نابینا فرستاده شد تا بتوانند با امنیت بیشتری در خیابان‌ها رفت‌وآمد کنند و مسیر خود را بیایند.
بعدها، متناسب با نیاز کاربران، عصاهای متنوعی طراحی شدند که در موقعیت‌های مختلف از آن استفاده می‌شد. انواع عصاهای افراد کم‌بینا و نابینا عبارت‌اند از:
عصای بلند (Long cane): برای تشخیص اشیاء در مسیر کاربر طراحی شده است. طول عصا به قد کاربر بستگی دارد. معمولاً اندازۀ آن از زمین تا سینۀ کاربر است. این شناخته‌شده‌ترین نوع عصا برای نابینایان است. برخی ترجیح می‌دهند که از عصاهای بسیار بلندتر استفاده کنند.
عصای راهنما (Guide cane): عصای کوتاه‌تری است که بلندی آن معمولاً از کف تا کمر کاربر است. این نوع عصا نیز برای تشخیص محدودیت‌ها استفاده می‌شود. همچنین، می‌توان از عصای راهنما، به‌صورت مورب، برای محافظت استفاده کرد و به کاربر هشدار می‌دهد که چه مانعی پیش روست.
عصای شناسایی (Identification cane): که گاهی به آن عصای شناساننده (ID cane) نیز می‌گویند و در زبان انگلیسی بریتانیایی به‌عنوان عصای نماد (symbol cane) شناخته می‌شود، عمدتاً برای هشدار دادن به دیگران استفاده می‌شود تا بدانند فردْ مشکلات بینایی دارد، اما نه در حدی که به عصای بلند یا نوع دیگری نیاز داشته باشد. این نوع عصا اغلب سبک‌تر و کوتاه‌تر از عصای بلند است و به‌عنوان ابزار حرکتی استفاده نمی‌شود.
عصای پشتیبان (Support cane): عصا در درجۀ اول برای داشتن ثبات فیزیکی کاربران کم‌بینا طراحی شده است. همچنین به‌عنوان وسیله‌ای برای شناسایی فرد کم‌بینا به کار می‌رود. این نوع عصا چندان برای راه‌پیمایی مناسب نیست.
عصای بچه‌گانه (Kiddie cane): این نوع عصا دقیقاً مانند عصای بلند بزرگ‌سالان عمل می‌کند اما برای استفادۀ کودکان طراحی شده است و بنابراین کوچک‌تر و سبک‌تر و متناسب قد آن‌هاست.
عصای سبز (Green cane): در برخی کشورها، مانند آرژانتین، برای مشخص کردن کم‌بینایی افراد استفاده می‌شود، در حالی که عصای سفید نشان می‌دهد که کاربر کاملاً نابیناست.
حقوق نابینایان در روز عصای سفید یا روز نابینایان
وقتی از حقوق نابینایان صحبت می‌کنیم این‌طور به نظر می‌رسد که آن‌ها حقوق خاصی دارند، ولی در واقع حقوق افراد نابینا و بینا نباید تفاوتی با هم داشته باشد. نابینا، بینا یا کم‌بینا فرقی نمی‌کند، همۀ ما نیازهای مشابهی داریم که باید در نظر گرفته شود و به آن‌ها پاسخ داده شود: دورۀ کودکی شاد و زیبا، خانواده‌ای گرم و صمیمی، پدر و مادری مشوق و مشفق، دوستانی همراه و مهربان، بهره‌مندی از آموزش خوب و تحصیلات مناسب، داشتن شغلی رضایت‌بخش، درآمد مکفی، دوستان صمیمی، زندگی خانوادگی مناسب، اوقات فراغت لذت‌بخش و فعالیت‌های اجتماعی و فرصتی برای سهیم شدن و نقش داشتن در جامعه. پس الزاماً نیاز به حقوق متمایز نیست، بلکه لازم است برای نابینایان، به‌عنوان شهروند، حقوق کامل مدنی و انسانی در نظر گرفته شود. این حقوق می‌تواند با مهیا کردن فضای مناسب برای حضور این افراد در اجتماع تأمین شود. همچنین باید تسهیلاتی فراهم کرد که بتوانند از تمام امکانات جامعه به‌راحتی استفاده کنند.
سازمان‌های خیریه و مشکلات نابینایی یا کم‌بینایی
به‌گزارش سازمان جهانی بهداشت دست‌کم 2.2 میلیارد نفر دچار مشکلات بینایی اعم از اختلال دید نزدیک یا از راه دور هستند. در حداقل 1 میلیارد، یا تقریباً در نیمی از این موارد، می‌شد از این اختلال بینایی پیشگیری کرد. دولت‌ها به‌تنهایی نمی‌توانند امکانات مناسبی برای روشندلان فراهم کنند، بنابراین سازمان‌های خیریه و سمن‌ها به کمک دولت‌ها می‌آیند تا باری از دوش آن‌ها بردارند. برخی از این سازمان‌ها در سطح بین‌المللی و برخی در سطح ملی فعالیت می‌کنند. برخی فعالیت‌ها در حوزۀ درمان و پیشگیری و برخی دیگر در حوزۀ آموزش و شغل‌یابی و غیره است.
هلن کلر؛ مؤسسه‌ای بین‌المللی برای درمان نابینایی
مؤسسۀ بین‌المللی «هلن کلر» را در سال 1915 شخص هلن کلر تأسیس کرد. هدف این مؤسسه پیشگیری از علل قابل‌درمان نابینایی در سراسر جهان و همچنین ارائۀ خدمات به افراد کم‌بیناست. این مؤسسه در چندین کشور مختلف از جمله ایالات متحده، بنگلادش، اندونزی، فرانسه و غیره خدمات‌رسانی می‌کنند. آن‌ها هرساله هزاران غربالگری بینایی، خرید عینک و خدمات دیگر را برای کمک به افراد نابینا و کم‌بینا ارائه می‌کنند تا زندگی رضایت‌بخش‌تری داشته باشند.
همچنین،مؤسسۀ هلن کلر برای جلوگیری و پیشگیری بیماری‌های قابل‌درمانی فعالیت می‌کنند که می‌توانند باعث نابینایی شوند؛ بیماری‌هایی نظیر تراخم. یکی از بیماری‌هایی که ممکن است در بلندمدت باعث کم‌بینایی یا نابینایی شود دیابت است. این سازمان می‌کوشد تا به مبتلایان کمک کند که علائم بیماری را کاهش دهند.
یکی از مؤسسه‌های خیریه ایرانی که در این زمینه فعالیت می‌کند مؤسسۀ آموزشی ابابصیر است. این مؤسسه از زمان آغاز فعالیت‌هایش کوشیده است که بستری برای رشد توانمندی‌ها و استعدادهای افراد نابینا در زمینه‌های علمی، مذهبی، فرهنگی و ورزشی فراهم کند.
این مؤسسه می‌کوشد با ارائۀ خدمات مددکاری، فرهنگی آموزشی، پزشکی، فعالیت‌های ورزشی، برگزاری نمایشگاه‌ها و اشتغال‌زایی به نابینایان کمک کند.
روز عصای سفید برای کودکان
کودکان کم‌بینا و نابینا با مشکلات زیادی مواجه‌اند. تفاوت آن‌ها با دیگر کودکان باعث می‌شود مسائلی برایشان پیش بیاید، اما آن‌ها حق دارند کودکی شادی داشته باشند. روز عصای سفید یا روز نابینایان فرصت مناسبی است که می‌توان با جشن گرفتن آن کودکان نابینا را با معلولیتشان آشتی داد.
اگر در میان آشنایانتان یا در خانواده‌تان کودکی کم‌بینا یا نابینا دارید، می‌توانید این روز را برایشان به‌یادماندنی کنید. روز عصای سفید در واقع روز استقلال نابینایان است چون می‌توانند با کمک این عصا بسیاری از کارهایشان را به‌تنهایی انجام دهند. استقلال آن‌قدر ارزشمند است که باید آن را جشن گرفت.
به‌مناسبت روز عصای سفید یا روز نابینایان تلاش کردیم که کمی بیشتر دربارۀ دوستان روشندلمان صحبت کنیم. با به کار بستن برخی تدابیر می‌توانیم زندگی را برای نابینایان آسان‌تر کنیم. البته همیشه پیشگیری آسان‌تر از درمان است، بهترین کار سرمایه‌گذاری و کمک برای جلوگیری از افزایش نابینایی است. یکی از فعالیت‌ها می‌تواند سرمایه‌گذاری در حوزۀ سلامت چشم و درمان زودهنگام برخی بیماری‌ها باشد.
دیدگاه خود را بنویسید