25 تیرماه در کشورمان ایران "روز بهزیستی و تامین اجتماعی" نامگذاری شده است. سازمان بهزیستی کشور، به موجب لایحه قانونی سال ۱۳۵۹ در جهت تحقق مفاد اصول ۳، ٢١ و ٢۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در زمینه تحقق عدالت اجتماعی تشکیل شده است.
تاریخچه روز تامین اجتماعی و بهزیستی
۲۵ تیرماه هر سال در ایران ،روز بهزیستی و تامین اجتماعی نامگذاری شده است. سازمان بهزیستی کشور، به موجب لایحه قانونی سال ۱۳۵۹ در جهت تحقق مفاد اصول ۳، ٢١ و ٢۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در زمینه تحقق عدالت اجتماعی تشکیل شده است.
در حوزه بهزیستى اولین یتیم خانه ایران به سبک شبانه روزى مستقل در تهران محل انبار گندم سابق) و در دوران ناصرالدین شاه ایجاد شد. از آن زمان به بعد موسسه هاى مختلفى از سوى دولت‌ها یا افراد و گروه‌هاى خیر براى حمایت از نابینایان و ناشنوایان، معلولین ذهنى و جسمى و همچنین نیازمندان و بى سرپرستان به وجود آمد که خدمات آنها عموماً جنبه رفاهى و آموزشى داشته است.
تا پیش از پیروزى انقلاب اسلامى تشکیلات متمرکزى براى ارائه خدمات بهزیستى وجود نداشت و خدمات نسبتاً مشابهى به صورت پراکنده توسط دستگاه‌هاى مختلف ارائه مى شد. تعدادى از این سازمان‌ها عبارت بودند از:
- سازمان ملى رفاه خانواده ایران
- سازمان بهزیستى و آموزش کودکان و نوجوانان
- سازمان ملى بهزیستى ناشنوایان ایران
- سازمان ملى رفاه ناشنوایان ایران
- سازمان ملى رفاه نابینایان ایران
- سازمان زنان
- جمعیت حمایت از اطفال بى سرپرست
پس از پیروزى انقلاب، سازمان بهزیستى کشور در 24 خرداد ماه ۱۳۵۹ براساس مصوبه شوراى عالى انقلاب اسلامى تشکیل شد.
شهید دکتر محمد على فیاض بخش پس از آن که به پراکندگى سازمانهاى رفاهى و توانبخشى کشور و عدم هماهنگى لازم بین آنها پى‌برد، با کمک و هم‌فکرى شهید سید محمد باقر لواسانى و تنى چند از هم‌فکرانش لایحه تشکیل سازمان بهزیستى کشور را به شوراى انقلاب پیشنهاد کرد و پس از تصویب آن با کار پیگیر و مستمر به سازماندهى تشکیلات و برنامه‌ریزى براى فعالیت نوین سازمان بهزیستى پرداخت و در مدت کوتاهى توانست ارگان دولتى و کار آمدى براى خدمت به محرومان و مستضعفان کشور ایجاد کند.
در تاریخ ۲۹/۹/۵۹ سازمان تربیتى شهردارى تهران نیز به بهزیستى واگذار شد و در تاریخ ۱۶/۱۰/۱۳۶۳ بر پایه مصوبه مجلس شوراى اسلامى، بار دیگر سازمان بهزیستى در شمار سازمانهاى وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکى قرار گرفت .
بهزیستی؛ سازمانی فرهنگی، اجتماعی و امدادی
بهزیستی، سازمانی فرهنگی، اجتماعی و امدادی است که به منظور گسترش رحمت الهی در جامعه و حفظ ارزش ها و کرامات والای انسانی، مجموعه خدماتی را ارائه می دهد. سازمان بهزیستی برای کمک به اقشار محروم و انسان‌هایی که بنا به دلایل محیطی، اجتماعی، اقتصادی، ارثی و نیز داشتن مشکلات جسمی، روانی، عاطفی، گرفتار مشکلات و دچار عدم تعادل شده‌اند، تأسیس شده است.
سازمان بهزیستی با کمترین حمایت‌های دولتی و با تکیه بر مشارکت مردمی و همکاری سازمان‌های غیردولتی، در راه گسترش خدمات توان بخشی، امدادی، بازپروری و کمک به تأمین حداقل نیازهای گروه‌های کم درآمدی که قادر به توانایی و خودکفایی اقتصادی نیستند، فعالیت می‌کند.
اصولاً بهزیستى به مجموعه متشکل از تدابیر، خدمات، فعالیتها و حمایت‌هاى غیر بیمه‌اى اطلاق مى‌شود که به منظور بسط رحمت اسلامى در جامعه و حفظ ارزش‌ها و کرامات انسانى، با تکیه بر کمک‌هاى مردمى و همکارى نزدیک سازمانهاى ذى ربط انجام مى‌شود و گسترش خدمات توانبخشى، حمایتى، بازپرورى و کمک به تامین حداقل نیازهاى اساسى گروه‌هاى محروم و کم در آمد را مد نظر دارد.
ارائه خدمات بهزیستی
خدمات بهزیستی در سه بخش به نیازمندان و مدد جویان عرضه می‌شود:
1. امور فرهنگی و پیشگیری
در این بخش دو دفتر فعالیت می كنند، دفتر آموزش و پژوهش و و دفتر پیشگیری از معلولیت ها و آسیب های اجتماعی.
2. امور اجتماعی
در این بخش، كار از پیچیدگی برخوردار است. بازآموزی و بازپروری گروههایی چون معتادان، متكدیان، زنان ویژه ، فرزندان و زنان بی سرپرست و مانند اینها نیازمند مشاركت عمومی و یاری همه جانبه است ،به این منظور باید مربیان، روانشناسان و مددكاران اجتماعی ورزیده به كار گرفته شوند.
3. خدمات امور توانبخشی
از طریق دفاتر توانبخشی و امور اجتماعی معلولین، توانبخشی حرفه ای و دفتر توانپزشكی، پیراپزشكی و وسایل توانبخشی به معلولین جسمی و ذهنی، خدمات توانبخشی ارائه می شود. دریافت كنندگان خدمات از این بخش، نابینانیان ، ناشنوایان و معلولان جسمی-حركتی هستند.
افراد دارای معلولیت ذهنی با توجه به بهره هوشی به سه گروه عمیق (ایزوله) تربیت بدنی و آموزش پذیر تقسیم می‌شوند. همچنین معلولین جسمی و ذهنی توام كه از بدترین نوع معلولیت‌ها است، زیر پوشش این بخش از سازمان بهزیستی هستند.
آشنایی با سازمان تامین اجتماعی!
وجود سه عامل، زمینه پیدایش «تأمین اجتماعی» را در دنیا فراهم آورده است:
1. نفع شخصی و اهمیتی که هر فرد برای منافع خود قائل است؛
2. احساس خیرخواهی و نوع دوستی؛
3. احساس سرنوشت مشترک که می‌توان از آن به احساس صنفی نیز تعبیر نمود.
سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که مأموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری) است. براساس قانون، سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان عمومی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل حق بیمه‌ها (با مشارکت بیمه شده و کارفرما) تأمین می‌شود و متکی به منابع دولتی نیست. به همین دلیل، دارایی‌ها و سرمایه‌های آن متعلق به اقشار تحت پوشش در نسل‌های متوالی است و نمی‌تواند قابل ادغام با هیچ یک از سازمان‌ها و مؤسسات دولتی یا غیردولتی باشد.
تکیه‌گاه اصلی سازمان تأمین اجتماعی مشارکت سه‌جانبه کارفرمایان، بیمه‌شدگان و دولت در عرصه‌های مختلف سیاستگذاری، تصمیم‌گیری‌های کلان و تأمین منابع مالی است. اصول و مبانی بیمه‌گری این سازمان به نحوی تنظیم شده که بین اهداف اصلی آن با اهداف کلان نظام اقتصادی کشور همسویی کامل وجود دارد.
تعهدات سازمان تامین اجتماعی برابر استانداردهای تعیین شده به وسیله سازمان بین‌المللی کار و سازمان بین‌المللی تأمین اجتماعی تنظیم شده و بالاترین حد این استانداردها را در بر می‌گیرد. چگونگی تحقق این تعهدات و ارایه خدمات به وسیله این سازمان را قانون معین کرده است.
مهم‌ترین تعهدات و خدمات سازمان تأمین اجتماعی
مهم‌ترین تعهدات و خدمات سازمان تأمین اجتماعی برمبنای قانون تأمین اجتماعی و مقررات مربوط به آن:
- حمایت در برابر حوادث، بیماری‌ها و بارداری
- مستمری بازنشستگی
- مستمری از کارافتادگی
- مستمری بازماندگان
- مقرری بیمه بیکاری
- غرامت دستمزد ایام بیماری
- پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی
- کمک هزینه ازدواج
اصول اساسی تامین اجتماعی
تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدی ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه دوﻟﺖ ﻫﺎ و ﻣﻠﺖ ﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺮای دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺧﻮﯾﺶ، اﻧﻮاع ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺑﯽ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﺎن، ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎن و اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺼﺪاق روﺷﻨﯽ از زﻣﯿﻨﻪ تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ داﻧﺴﺖ. اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﻣﺴﻠﻤﺎن، تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را تاﻣﯿﻦ ﮐﺎﻣﻞ وﺳﺎﯾﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﻋﻤﻮم اﻓﺮاد داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ دو اﺻﻞ اﺳﺎﺳﯽ دارد:
- اﺻﻞ ﮐﻔﺎﻟﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ
- اﺻﻞ ﺳﻬﯿﻢ ﺑﻮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ در درآﻣﺪﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ
اوﻟﻮﯾﺖﻫﺎی تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎ در تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﻼم دو ﻗﺴﻢ اﺳﺖ: ﯾﮑﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ در تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ دﯾﮕﺮان ﻣﻘﺪم‌ند و دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﺳﻮی ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد. در ﻗﺴﻢ اول، ﻗﺎﻋﺪه ﮐﻠﯽ ﻣﯿﺰان آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮی و ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ اﺳﺖ و در ﻗﺴﻢ دوم، ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺛﺮوت و ﻣﮑﻨﺖ، مسووﻟﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮاي تاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دارﻧﺪ؛ زﯾﺮا ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ، در واﻗﻊ اﻣﺎﻧﺖ ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در اﺧﺘﯿﺎر اﻧﺴﺎن ﻗﺮار داده اﺳﺖ و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا ﻧﯿﺰ ﻫﻤﮕﯽ ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا دﭼﺎر ﮐﻤﺒﻮد و ﻧﺪاری ﺷﺪﻧﺪ، آﻧﺎن ﮐﻪ از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮردار هستند، ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﯽ و اﻣﺎﻧﺖ داری، ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺑﺮﻃﺮف ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﮐﻢ درآﻣﺪان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭘﺲ اﮔﺮ آﻧﺎن ﺣﻖ اﻣﺎﻧﺖ داري را ﺧﻮد ادا ﻧﮑﺮدﻧﺪ، ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺣﻖ دارد ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﮐﻪ ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ، آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم وﻇﯿﻔﻪ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﻨﺪ.
بهزیستی و تامین اجتماعی
ﻣﻔﻬﻮم تامین اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺑﯿﻤﻪ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺗﻌﺎون اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺗﻌﺎدل اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﻢ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ و در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی واژه ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﮐﻤﮏ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ ﺳﻮ اﺳﺖ.
این سازمان به منظور نیل به اهداف خود با اتخاذ تدابیر لازم و حمایت‌های گوناگون از کودکان نیازمند، زنان و کودکان بی سرپرست، ابن السبیل (در راه ماندگان) و نیز عرضه خدمات توانبخشی به معلولان جسمی و ذهنی، مبتلایان به بیماری‌های صعب العلاج، معتادان و ناسازگاران اجتماعی و هم چنین پیشگیری از معلولیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی و… با توجه به حفظ ارزش‌ها و کرامات والای انسانی و تکیه بر تعاون و همیاری مردم نیکوکار و همکاری‌های نزدیک روحانیون متعهد و سایر طبقات دلسوز کشور تلاش می‌کند.
همچنین بهزیستی و رفاه اجتماعی مفهومی است که وضعیت اقتصادی، اجتماعی و روانی و حتی سیاست را در جهت حفظ کرامت انسانی و مسئولیت پذیری افراد جامعه را در قبال یکدیگر و ارتقای توانمندی‌های آنان رادر یک جامعه نشان می‌دهد و در آن بر حالاتی از قبیل: سلامتی، سعادت، خوب بودن و شاد بودن و یا مساعدت‌های که به صورت مادی و معنوی در قالب مجموعه‌ای از برنامه‌ها و خدمات سازمان یافته در جهت تأمین حداقل نیازهای اساسی یک جامعه ارائه می‌گردد و تاکید می‌شود و با شاخص هایی، چون آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، تغذیه، مسکن، اشتغال و هزینه و در آمد، گذران اوقات فراغت و دسترسی به تسهیلات فرهنگی، زیست محیطی و امنیت و آسایش روانی و اجتماعی بر آورد می‌گردد.
در واقع رفاه و اجتماعی یک مفهوم کنترلی است و از جامعه در مقابل خشونت، بیکاری فقر، آسیب‌های روانی، آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی، مراقبت و مواظبت می‌نماید و برای آحاد جامعه فرصت‌های برابر فراهم می‌کند. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ و ﻓﻄﺮت اﻧﺴﺎن و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، آﻧﺎن را ﺑﻪ ﭘﯿﻮﻧﺪ و واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﻓﮑﺮی، ﻋﻤﻠﯽ و ﻋﻠﻤﯽ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ دﻋﻮت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺎس، اﻧﺴﺎن ﻫﯿﭻ ﮔﺎه از راﺑﻄﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺑﯽ ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺴﺖ و در ﻫﻤﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﯾﺎری دﯾﮕﺮان ﻧﯿﺎز دارد. ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه اﯾﻦ راﺑﻄﻪ و ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪ و اﺣﺴﺎس مسئوﻟﯿﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ، اﺛﺮ ﻧﯿﮏ و ارزﻧﺪه ای در ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎع اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
هدف از تامین اجتماعی و بهزیستی
بی تردید، سلامت جسم و جان و روان، زیربنایی ترین عامل پیشرفت و تکامل جامعه است. امروزه برای دست یابی به این هدف، با اجرای برنامه های پیش رفته بهداشتی و بهزیستی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، افراد ناتوان جامعه از دوران شیرخوارگی تا سالخوردگی تحت مراقبت قرار دارند تا سلامتشان تأمین شود.
یکی از وظایف سازمان بهزیستی، کمک به تأمین نیازهای افراد و خانواده های بی سرپرست و ایجاد زمینه های مناسب برای خودکفایی آنان است. این سازمان، ساختاری است که به طور علمی به بررسی نارسایی ها و مشکلات اجتماعی می پردازد و از نیروی متخصصان و کارشناسان علوم اجتماعی و بهداشتی برخوردار است و معضل های اجتماعی را از ریشه درمان کند و از بین ببرد.
دیدگاه خود را بنویسید