(زمان مطالعه: 4 دقیقه)
25 تیرماه هر سال در تقویم جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان روز بهزیستی و تامین اجتماعی نامگذاری شده است. سازمان بهزیستی کشور در سال 1359 با هدف تحقق مفاد اصول 3، 1 و 29 قانون اساسی و در راستای استقرار عدالت اجتماعی تاسیس گردید.
روز بهزیستی و تامین اجتماعی: نمادی از امید و کرامت انسانی در ایران
سازمان بهزیستی در راستای نیل به اهداف خود، اقدامات و حمایت‌های متنوعی را برای گروه‌های نیازمند از جمله کودکان، زنان و ایتام، افراد بی‌سرپرست، ارائه خدمات توان‌بخشی به معلولین جسمی و ذهنی، بیماران صعب‌العلاج، معتادان و افراد در معرض آسیب‌های اجتماعی، انجام داده است.
همچنین، سازمان بهزیستی در جهت حفظ ارزش‌ها و کرامت والای انسانی، پیشگیری از معلولیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی و توسعه رفاه عمومی تلاش می‌کند. در این راستا، سازمان با همکاری و مساعدت مردم نیکوکار، روحانیون متعهد و سایر دلسوزان اقشار مختلف جامعه، برنامه‌های مختلفی را اجرا می‌کند.
سلامت جسم و روان، اساسی‌ترین عامل توسعه و تکامل یک جامعه است. در همین راستا، امروزه در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، با اجرای برنامه‌های پیشرفته بهداشتی و رفاهی، افراد از دوران نوزادی تا پایان عمر تحت مراقبت قرار می‌گیرند. سازمان‌های ذی‌ربط باتوجه‌به تغذیه، محیط زندگی سالم، تدوین برنامه‌های پیشگیری و اقدامات دیگر، از بروز بسیاری از بیماری‌ها و ناتوانی‌ها جلوگیری می‌کنند و سلامت جامعه را تضمین می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اهمیت پیشگیری بر اساس احادیث و روایات
امیرالمومنین علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «آگاه باشید که فقر یکی از بلاهاست و از بیماری جسمی شدیدتر و از بیماری قلبی سخت‌تر است.» این سخن حکیمانه، نشان‌دهنده عمق تاثیر فقر بر سلامت جسم و روان انسان است. در اهمیت سلامتی همین بس که پیامبر اکرم (ص) در پاسخ به سوالی درباره اینکه در شب قدر چه از خداوند درخواست کنیم، فرمودند: «بخشش».
بی‌شک، سلامتی جسمی و روانی، بستر لازم برای کسب فضایل اخلاقی و دوری از گناه است. همان‌طور که امام صادق (ع) فرموده‌اند: «هر چیزی که در آن ضرر به انسان باشد، در بدنش حرام است مگر در حالت اضطرار.» بنابراین، بر اساس آموزه‌های دینی، لازم است برنامه‌ای جامع برای پیشگیری از بیماری‌های جسمی و روانی و آسیب‌های اجتماعی از دوران نوزادی آغاز شود.
چنان‌که در قرآن کریم آمده است: «و هر کس نفسی را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است» (آیه 32 سوره مائده). با درک عمیق این آیه، می‌توانیم به اهمیت واقعی پیشگیری پی ببریم و جان انسان‌ها را قبل از گرفتار شدن به بیماری‌ها و آسیب‌ها نجات دهیم.
مروری بر تاریخچه خدمات رفاهی در ایران به مناسبت روز بهزیستی و تامین اجتماعی
با اتکا به فرهنگ غنی اسلام و روحیه نیکوکاری مردم ایران، از دیرباز خدمات اجتماعی گسترده‌ای توسط خانواده‌ها، نیکوکاران، روحانیون، مساجد و نهادهای کوچک و بزرگ اجتماعی باتکیه‌بر سنت دیرینه وقف ارائه می‌شده است. این امر نه فقط در حوزه رفاه، بلکه در سایر امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز نمود دارد. از نمونه‌های بارز این مراکز می‌توان به کتابخانه‌ها، مدارس، حوزه‌های علمیه، بیمارستان‌ها، کاروان‌سراها و... اشاره کرد که در طول قرن‌ها بنا و وقف شده‌اند.
در سده‌های اخیر، گسترش روابط تجاری، سیاسی و فرهنگی با همسایگان و دولت‌های منطقه، تغییراتی را در برخی حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی ایران به وجود آورد. در زمینه رفاه، نخستین پرورشگاه مستقل ایران با الگوی مدارس شبانه‌روزی، در زمان ناصرالدین‌شاه در تهران (در محل انبار سابق گندم) تاسیس شد. از آن هنگام تا به امروز، نهادهای گوناگونی برای یاری رساندن به نابینایان و ناشنوایان، افراد دارای معلولیت ذهنی و جسمی و همچنین نیازمندان تاسیس شده‌اند. خدمات این نهادها عمدتا در زمینه‌های رفاه و آموزش ارائه می‌شود.
با وجود این سابقه دیرینه، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، هیچ سازمان متمرکزی برای ارائه خدمات رفاهی وجود نداشت و خدمات مشابهی به صورت پراکنده توسط دستگاه‌های مختلف دولتی ارائه می‌شد.
نقش موسسات خیریه در روز بهزیستی و تامین اجتماعی
موسسات خیریه در ایران نقش مهمی در ارائه خدمات رفاهی و حمایتی به اقشار آسیب‌پذیر جامعه بر عهده دارند. این موسسات در کنار سازمان بهزیستی و سایر نهادهای دولتی، با فعالیت‌های خود به تکمیل رسالت تامین اجتماعی و ارتقای سطح زندگی اقشار نیازمند کمک می‌کنند.
روز بهزیستی و تامین اجتماعی فرصتی مناسب برای قدردانی از زحمات و تلاش‌های موسسات خیریه و همچنین تبیین نقش مهم آنها در نظام رفاهی کشور است. در این روز، می‌توان با تشریح فعالیت‌ها و دستاوردهای این موسسات، به افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت کار آنها و جلب مشارکت‌های مردمی بیشتر برای حمایت از آنها پرداخت.
به برخی از مهم‌ترین نقش‌های موسسات خیریه در روز بهزیستی و تامین اجتماعی عبارت‌اند از:
ارائه خدمات رفاهی و حمایتی
- ارائه کمک‌های مالی، معیشتی و درمانی به نیازمندان
- احداث و اداره مراکز نگهداری از کودکان بی‌سرپرست، سالمندان، معلولان و سایر افراد نیازمند
- توانمندسازی افراد تحت پوشش از طریق آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و ایجاد زمینه اشتغال
- ارائه خدمات مشاوره و مددکاری اجتماعی
تکمیل رسالت سازمان بهزیستی
موسسات خیریه با فعالیت‌های خود، بار سنگینی از وظایف سازمان بهزیستی را بر دوش می‌کشند و به این سازمان در انجام رسالت خود برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه کمک می‌کنند.
- همکاری با سازمان بهزیستی در اجرای برنامه‌های مختلف حمایتی و توان‌بخشی
- شناسایی و معرفی افراد نیازمند به سازمان بهزیستی
ارتقای سطح زندگی اقشار نیازمند
فعالیت‌های موسسات خیریه به ارتقای سطح زندگی اقشار نیازمند جامعه و کاهش فقر و نابرابری اجتماعی کمک می‌کند. این فعالیت‌ها شامل موارد زیر هستند:
- توانمندسازی افراد تحت پوشش و ایجاد زمینه استقلال و خودکفایی آنها
- افزایش امید به زندگی و ارتقای سطح رفاه اجتماعی
در روز بهزیستی و تامین اجتماعی، باید از خدمات و تلاش‌های موسسات خیریه قدردانی و برای حمایت بیشتر از آنها برنامه‌ریزی کرد. مشارکت و همدلی همه آحاد جامعه برای یاری رساندن به نیازمندان و ارتقای سطح رفاه اجتماعی ضروری است.
جمع‌بندی
سازمان‌های خیریه با ایفای نقش‌های محوری همچون ارائه خدمات حیاتی، تقویت مشارکت عمومی و ارتقای رفاه اجتماعی، در استحکام شبکه امنیت اجتماعی و تضمین جامعه‌ای عادلانه‌تر و منصفانه‌تر نقشی اساسی ایفا می‌کنند. به‌رسمیت‌شناختن نقش حیاتی آنها در روز بهزیستی و تامین اجتماعی، امری ضروری است؛ چرا که موفقیت آنها به حمایت جمعی و تلاش‌های مشترک افراد، جوامع و دولت وابسته است. با همدلی و همیاری یکدیگر، می‌توانیم این سازمان‌ها را در تداوم کار ارزشمندشان برای ساختن آینده‌ای روشن‌تر برای همه توانمند سازیم.
منبع
دیدگاه خود را بنویسید