روز جهانی بریل (World Braille Day) هر سال چهارم ژانویه مصادف با سالگرد تولد لویی بریل (Louis Braille) جشن گرفته می‌شود. لویی بریل با ابداع سیستم «بریل» امکان خواندن و نوشتن را به میلیون‌ها نابینا و کم‌بینا در سراسر جهان داد.
گرچه روز جهانی بریل در هیچ کشوری تعطیل رسمی نیست، اما فرصتی برای معلمان، مؤسسات خیریه و سازمان‌های غیردولتی است تا ضمن اطلاع‌رسانی پیرامون مشکلاتی که نابینایان با آن مواجه هستند و تأکید بر اهمیت ادامه تولید آثار به خط بریل، فرصت‌های خواندن و یادگیری را برای نابینایان مشابه با افراد بینا فراهم کنند.
برای مطالعه :
تاریخچه روز جهانی بریل
لویی بریل، مخترع خط بریل، چهارم ژانویه 1809 در فرانسه به دنیا آمد. وی با وجود آنکه در کودکی بر اثر تصادف از ناحیه هر دو چشم نابینا شد، توانست بر معلولیت خود غلبه کند.
بریل، بینایی خود را به طور کامل از دست داده بود اما در زمینه تحصیلات بر دیگران برتری داشت و ازاین‌رو موفق به دریافت بورسیه تحصیلی «مؤسسه سلطنتی جوانان نابینای فرانسه» (France’s Royal Institute for Blind Youth) شد.
وی در طول تحصیلات خود با الهام گرفتن از رمزنگاری نظامی «چارلز باربیه» (Charles Barbier)، عضو ارتش فرانسه، سیستمی از کُدهای لمسی را ابداع کرد که می‌توانست به نابینایان امکان خواندن و نوشتن سریع و کارآمد را بدهد.
بریل نتایج کار شبانه‌روزی خود را نخستین بار در سال 1824، زمانی که فقط پانزده سال سن داشت، به همنوعانش ارائه کرد.
در سال 1829 وی اولین کتاب خود در خصوص سیستم ابداعی را با عنوان «روش نوشتن، کلمات، موسیقی و آهنگ‌های ساده به‌وسیله نقاط، برای استفاده نابینایان» منتشر کرد. طرز کار سیستم بریل به‌صورت نمایش حروف الفبا (و اعداد) در یک سری شامل 6 نقطه دوبه‌دو در 3 ردیف است.
سادگی این ایده باعث تولید کتاب‌هایی به خط بریل در حجم انبوه و گسترده شد تا به‌این‌ترتیب هزاران نابینا بتوانند با کشیدن نوک انگشتان خود روی نقطه‌ها کلمات را بخوانند. به لطف این اختراع، دانش‌آموزان نابینا این فرصت را پیدا کردند تا در کنار همسالان خود آموزش ببینند و به‌راحتی افراد بینا از لذت مطالعه کردن بهره‌مند شوند.
بیشتر بخوانید :
روز جهانی بریل را چگونه گرامی بداریم؟
به همان اندازه که خط بریل شگفت‌انگیز است و به همان نسبت که به افراد نابینا و کم‌بینا ارائه می‌شود، کتاب‌های بریل به خاطر قوانین کپی‌رایت بین‌المللی باید در داخل مرزهای کشوری که در آنجا تولید می‌شوند، باقی بمانند.
ازآنجاکه امکان استفاده مشترک از کتاب‌های بریل بین کشورهای مختلف وجود ندارد، نابینایان نمی‌توانند کتاب‌هایی که در کشور خودشان تولید نشده است را مطالعه کنند.
متأسفانه در حال حاضر تنها 5 درصد از کل آثار چاپی در قالبهای قابل‌دسترس (جهانی) تولید می‌شود و به‌بیان‌دیگر به دلیل کمبود یا فقدان منابع آموزشی کمتر از 10 درصد کل کودکان نابینا در کشورهای درحال‌توسعه راهی مدرسه می‌شوند.
معاهده مراکش (Marrakesh Treaty) یک پیمان بین‌المللی است که در ژوئن 2013 برای تسهیل دسترسی نابینایان به آثار چاپی به تصویب رسید و موارد استثنای کپی‌رایت برای دسترسی گسترده به این آثار را مشخص کرد.
اجرای این معاهده به سازمان‌های نابینایی اجازه می‌دهد منابع خود را با سایر سازمان‌ها در کشورهای درحال‌توسعه که ممکن است فاقد منابع لازم برای تولید کتاب جهت استفاده شهروندان نابینای خود باشند، به اشتراک بگذارند.
در این صورت مدارس مخصوص نابینایان در کشورهای ثروتمندتر می‌توانند کتاب‌های خود را به مدارس واقع در کشورهای فقیرتر ارسال کنند تا کودکان نابینایی که استطاعت خرید کتاب‌های بریل را ندارند به کتاب‌های درسی موردنیاز برای اتمام مدرسه دسترسی پیدا کنند.
برای مثال سازمان «ONCE» (بنیاد نابینایان اسپانیا) می‌تواند کتابخانه بریل خود را در دسترس سازمان‌های نابینایی در همه کشورهای اسپانیایی‌زبان در آمریکای جنوبی قرار دهد تا به‌این‌ترتیب در هزینههای تکثیر کتاب‌ها در هر کشور جداگانه صرفه‌جویی حاصل شود.
بااین‌حال این منابع را تنها در صورتی می‌توان به اشتراک گذاشت که این معاهده در تمام کشورهای جهان به قانون تبدیل شود.
بنابراین در روز جهانی بریل، دستاوردهای لویی بریل را جشن بگیرید و با نوشتن نامه‌ای خطاب به نمایندگان دولت خود و ترغیب آن‌ها به اجرایی کردن این معاهده، به میلیون‌ها نابینا و کم‌بینا در سراسر جهان کمک کنید.
منبع: سایت daysoftheyear
دیدگاه خود را بنویسید