هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم
نبود بر سر آتش میسرم که نجوشم
انجمن خیریه حمایت از بیماران مبتلا به سرطان استان زنجان, «مهرانه»؛ در شهريور ماه سال ۱۳۸۵ به پیشنهاد خانم مینوش مقیمی فوق تخصص خون و آنکولوژی و آقای اصغر وثوق شكل گرفت.
پس از اخذ مجوزهای قانونی؛ از آذرماه همان سال با حمایت نیکوکاران زنجانی فعالیت‌های خود را در سطح استان زنجان آغاز کرد.
مهرانه تشکلی غیردولتی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی است که تلاش می‌کند امکان بهبودی بیماران مبتلا به سرطان را بیش‌ازپیش فراهم کند و با ارتقا سلامت جسمی و روانی بیماران، روح امید به زندگی را در آنان افزایش دهد.
گفت‌وگو با اصغر وثوق، مدیر عامل خیریه مهرانه
انجمن مهرانه یکی از مؤسسات موفق کشور است و نگاهی گذرا بر سابقه فعالیت‌ها و خدمات آن؛ مؤيد این امر است به همین بهانه با آقای وثوق مدیرعامل موسسه گفت‌وگو کرده‌ایم.
1. بفرمایید موسسه مهرانه با چه هدفی و چگونه شکل گرفت؟
خداوند متعال فرموده است که در کار خیر از یکدیگر پیشی بگیرید، همچنین کمک به افراد نیازمند فعلی پسندیده از جانب خداوند محسوب می‌شود. موسسه مهرانه با تمسک به چنین باوری شروع به کار کرد.
هدف ما از ایجاد چنین موسسه‌ای در درجه اول کسب رضای خداوند و سپس تربیت انسان‌هایی بود که رنگ و بوی خدایی دارند. ما باانگیزه کمک به افراد مبتلا به سرطان فعالیت خود را آغاز کردیم.
خانم دکتر مقیمی با توجه به تخصصشان در خصوص سرطان، با بیمارانی مواجه می‌شدند که علاوه بر سرطان، مشکلات متعدد دیگری داشتند و نیازمند یاری بودند.
این موضوع باعث شد تا به فکر تأسیس چنین موسسه‌ای بیفتیم. در ابتدای امر دو نفر بودیم و در ادامه دوستان دیگری هم به ما ملحق شدند تا در پیمودن این مسیر یاری رسانند.
مهرانه به مدت ۱۳ سال است که در حوزه کمک‌رسانی به بیماران مبتلا به سرطان فعالیت می‌کند و تاکنون توانسته اعتماد مردم زنجان را به خود جلب کند و نیکوکاران بسیاری را با خود همراه کند.
امروز به‌جرئت می‌توانیم ادعا کنیم که هیچ بیمار مبتلا به سرطانی در استان زنجان وجود ندارد، مگر اینکه از مهرانه خدمات بگیرد، چه خدمات مالی و چه خدمات غیرمالی.
2. سیر ارائه خدمات شما به بیماران از گذشته تاکنون به چه نحو بوده است؟
در شروع کار تصمیم گرفتیم خیران را ساماندهی کنیم و حمایت تعداد زیادی از آن‌ها را جلب کنیم. برای این کار تمام شخصیت‌های معتبر زنجان را درزمینهٔ‌های علمی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و... به موسسه دعوت کردیم و هیئت‌امنایی ۲۱ نفره تشکیل دادیم که همگی معتمد مردم بودند.
بعد از آن شروع به ساماندهی بیماران کردیم. در این زمینه خانم دکتر با توجه به حوزه کاری خود و ارتباط نزدیک با بیماران مبتلا به سرطان، هر بیماری را که نیازمند کمک بود به موسسه ارجاع می‌داد.
در قدم اول به‌صورت اورژانسی به بیماران امدادرسانی می‌کردیم و اصلاً به پیشگیری، درمان و تحقیقات توجهی نداشتیم.
گاهی با هزینه‌های خودمان پول داروی بیمار را تأمین می‌کردیم. در اوایل به ازای هر بیمار هزار تومان کمک می‌کردیم؛ ولی الان به ازای هر نفر تا سقف ۸۰ میلیون تومآن‌هم پرداخت می‌کنیم. بعد از تقویت این بخش به نیازهای دیگر بیماران پرداختیم؛ به‌عنوان‌مثال، متوجه شدیم که درزمینهٔ رادیوتراپی با کمبود مواجه‌ایم.
برای این کار با کمک حامیان موسسه، بیمارستانی ویژه رادیوتراپی تأسیس کردیم که برای ساخت آن ۶۰۰ میلیون تومان هزینه شد. این بیمارستان در 14 هزار مترمربع است که دو دستگاه رادیوتراپی با لیزر نقطه دارد و می‌توان گفت در ایران بی‌نظیر است.
بیشتر بخوانید :
3. جامعه هدف موسسه شما چه طیفی را شامل می‌شود؟
در ابتدا تا حدود سال ۹۳ فقط به بیماران داخل استان خدمات ارائه می‌دادیم، اما از سال ۹۳ به بعد که کلینیک رادیوتراپی مهرانه را راه‌اندازی کردیم، از سراسر کشور بیمار می‌پذیریم.
بیمارانی که برای خدمات رادیوتراپی رایگان به مهرانه مراجعه می‌کنند تا زمانی که درمانشان تکمیل شود، در مهمانسرا اسکان می‌دهیم؛ اما درباره تأمین هزینه‌های دارو، فقط شامل بیماران خود استان است.
4. لطفاً در خصوص نحوه خدمت‌رسانی مهمانسراها هم توضیح دهید؟
مهمانسرای تهران 40 تخت خوابه است. بیمار به همراه مراقب خود با معرفی‌نامه‌ای به مهمانسرا مراجعه می‌کند و تا زمان اتمام درمان خود در مهمانسرا اسکان داده می‌شود.
تمام وعده‌های غذایی در مهمانسرا به‌صورت رایگان است. در این مورد فقط بیماران مبتلا به سرطان و همراهانشان را می‌پذیریم. با تمام خیریه‌های حامی سرطان تفاهم‌نامه منعقد کرده‌ایم و بیماران با معرفی‌نامه خیریه‌های مذکور به مهمانسرا ارجاع داده می‌شوند.
مهمانسرای زنجان ۹۱ تخت خوابه است و کیفیت ارائه خدمات در آن در حد هتلی 4 ستاره است. همانند مهمانسرای تهران تمامی وعده‌های غذایی رایگان است.
دو گروه از بیماران می‌توانند در مهمانسرای زنجان اسکان یابند. گروه اول شامل بیماران درون استان است که باید روزانه رادیوتراپی دریافت کنند و مسیر برگشت آن‌ها طولانی است، گروه دوم شامل بیماران خارج استانی است که برای دریافت خدمات رادیوتراپی به مهرانه مراجعه می‌کنند.
در این مهمانسرا حتی بیمارانی که پیوند مغز و استخوان می‌شوند، به مدت 6 ماه به‌صورت رایگان اسکان می‌دهیم.
5. ظرفیت پذیرش مهمانسراها چقدر است؟
تا زمانی که ظرفیت داشته باشیم و امکانش باشد بیمار می‌پذیریم و خدا را شاکرم که تا حالا کسی را رد نکرده‌ایم.
6. در جلب حمایت‌های مالی چگونه عمل می‌کنید؟
مهم‌ترین اصل در جلب حمایت مردم، جلب اعتماد آن‌هاست. در موسسه خیریه مهرانه ناب‌ترین افراد زنجان فعالیت می‌کنند و این موضوع مردم را به مهرانه خوش‌بین کرده است. در مرحله بعد سعی کرده‌ایم کوچک‌ترین کمک مردم را به‌صورت خدمات ملموس به نمایش بگذاریم.
منظورم این است که ما جزءبه‌جزء هزینه‌های مالی خود را به‌صورت سالیانه گزارش می‌دهیم و هر فردی متوجه می‌شود که کمک‌هایش در کجا هزینه شده است. از طرف دیگر با مردم در ارتباط هستیم و خدمات خود را برایشان به‌روشنی توضیح می‌دهیم؛ برای نمونه به مساجد می‌رویم و مردم را در جریان خدمات خود قرار می‌دهیم.
از مردم تقاضا می‌کنیم تا به مهران مراجعه کنند و روند خدمت‌رسانی را از نزدیک مشاهده کنند. درمجموع حمایت‌هایی که دریافت می‌کنیم به چند شکل است: کمک‌های نقدی، ولیمه، احسان، نذورات و قلک‌های مهرانه.
مهرانه توانسته است با جلب اعتماد مردم، به‌صورت ماهیانه نزدیک به یک میلیارد تومان کمک‌های نقدی دریافت کند. مردم زنجان عادت کرده‌اند در مراسم خود به‌جای دسته‌گل، بنر و تاج گل‌های مهرانه را استفاده کنند.
بدون اعلام از طرف موسسه مردم به‌صورت خودجوش تصمیم گرفته‌اند که به‌صورت ماهیانه مبالغی را نقدی به مهرانه کمک کنند. در برخی از سازمان‌ها، کارمندان هم مبالغی را به‌صورت کسر از حقوق به مهرانه کمک می‌کنند.
باید باافتخار بگویم که مهرانه ۱۲۰ هزار خیر دارد که مخلصانه هریک به نحوی به بیماران مهرانه خدمت‌رسانی می‌کنند. با کمک‌های حامیان می‌توانیم ادعا کنیم که زنجان تنها استانی است که بیماران مبتلا به سرطان آن، برای تأمین دارو و هزینه‌های درمان خود مجبور نیستند وسایل زندگی خود را بفروشند. تمام این حمایت‌ها به‌واسطه اعتمادی است که به وجود آمده است.
7. با توضیحاتی که فرمودید به نظر می‌رسد نحوه تعاملتان با نیکوکاران تعامل ویژه‌ای است که آن‌ها را این اندازه با موسسه همراه کرده است. بیشتر در این زمینه توضیح دهید.
معتقدم کمک به خیریه فقط به‌صورت مالی نیست، گروهی از افراد ۱۳ سال از عمر خود را وقف کار خیر کرده‌اند و گروهی دیگر فقط توانسته‌اند، به‌طور مثال یک ساعت کار خیر ارائه دهند.
این افراد هم تمایل داشته‌اند مدت‌زمان بیشتری از عمر خود را وقف کار خیر کنند؛ ولی توانشان در همین حد بوده است. در بارگاه الهی هیچ‌یک از این گروه‌ها باهم تفاوت ندارند و آنچه آن‌ها را متفاوت می‌سازد و پاداششان را کم‌وزیاد می‌کند، نیت آن‌هاست.
در مسائل مالی هم همین‌طور است کودکی که می‌توانسته با پول خود بستنی بخرد، ولی این کار را نکرده و پولش را در قلک مهرانه ریخته است با فردی که با مبالغ کلان به مهرانه کمک می‌کند، ازنظر مادر جایگاه یکسانی هستند؛ زیرا هریک به‌اندازه توان خود کار خیر کرده است.
ما ۱۲۰ هزار خیر داریم که همه در یک راستا قرار دارند و هم‌ارز هستند. در بین تمام خیران مهرانه، فقط یک خانم از همه ما جلوتر بوده است. این خانم منزل ۵۰ متری خود را به مهرانه اهدا کرد.
وقتی با او صحبت کردم که به‌غیراز این منزل چیز دیگری دارد یا نه گفت: «نه همین خانه است که می‌خواهم در راه خدا احسان کنم».
آن منزل بعد از فوتش به مبلغ ۵۰ میلیون تومان فروخته شد و برای بیماران مهرانه استفاده شد. ازنظر ما این خانم، نیکوکار نمونه مهرانه است و از بقیه یک قدم جلوتر است؛ زیرا او تمام دارایی خود را در راه خدا احسان کرده است.
8. به خیرنمونه اشاره کردید، آیا انتخاب خیر نمونه در مهرانه روش مرسومی است؟
مهرانه در تمام این سال‌ها فقط یک خیر نمونه داشته است و آن‌هم خانم ربابه صادقی است که درباره‌اش توضیح دادم؛ ولی به‌غیراز این فرد ما تاکنون خير نمونه انتخاب نکرده‌ایم؛ اما سالانه از نیکوکاران تجلیل می‌کنیم.
نکته مهم در خصوص حامیان مهرانه‌این است که موسسه مهرانه به‌تمامی با کمک خیران اداره می‌شود. مهرانه 6 دفتر در سطح استان زنجان، ۲۱ دفتر در شهرهای زنجان و ۲ مهمانسرا دارد که ۱۲۹۰ نفر آن را اداره می‌کنند. ۶۰ نفر از آن‌ها از کارکنان مهرانه هستند و حقوق دریافت می‌کنند و بقیه آن‌ها خيران مهرانه هستند.
9. گفتگوهایتان نشان‌دهنده این است که شما برای تعامل با کارکنان خود و حامیان وقت کافی اختصاص می‌دهید، آیا در تعامل با بیمار آن‌هم این اصل را رعایت می‌کنید؟
ازنظر من مدیر موسسه خیریه باید با تمام لایه‌های زیرین موسسه ارتباط صمیمانه داشته باشد و اگر این‌گونه نباشد، بی‌شک حامیان خود را از دست می‌دهد.
از اصول کاری مسئولان مهرانه‌این است که هیچ‌گونه رابطه از بالا به پایینی در ارتباطات وجود نداشته باشد. مدیر باید به انتقادها، پیشنهادها و دغدغه‌های لایه‌های پایین توجه کافی داشته باشد. درباره بیمار آن‌هم همین‌طور است. بیمار بعد از تشکیل پرونده در موسسه در کمیته مددکاری اجتماعی ازنظر اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی و... ارزیابی می‌شود و همین‌طور روانشناسان بررسی‌های روحی و روانی را انجام می‌دهند. در خصوص بیمارانی که وضعیت حادی دارند به من اطلاع می‌دهند و بعد از ملاقات با آن‌ها، به‌صورت شخصی مسائلشان را پیگیری می‌کنم.
10. با تمام لایه‌های زیرین مجموعه در تعامل هستند، این امر چطور اتفاق می‌افتد؟
ساختار موسسه مهرانه بدین شکل است: هیئت‌امنا، هیئت سیر مدیرعامل و کمیته‌ها کمیته‌هایی مانند کمیته مددکاری اجتماعی، کمیته قلک، کمیته تبلیغات و... کمیته‌ها به واحد تقسیم می‌شوند؛ مثلاً کمیته تبلیغات دارای واحد تبلیغات درون‌شهری، تلویزیون شهری و... است.
مدیرعامل با تمام کمیته‌ها در ارتباط مستقیم است. تلاش می‌کنم به‌صورت منظم جلسات سه‌ماهه با مسئولان کمیته‌ها و جلسات شش‌ماهه با سر واحدها برگزار کنم.
همین‌طور به‌صورت سالیانه در جلسه‌ای صمیمی با کل کمیته‌ها، به سخنان آن‌ها گوش می‌دهم. نکته بااهمیت دیگر این است که شماره تماس من در دسترس تمامی اعضای این ساختار قرار دارد و همیشه پاسخگو و در دسترس هستم.
11. نحوه تعامل مهرانه با سازمان‌های دولتی برای دریافت منابع مالی چگونه است؟
ازنظر بنده خیریه به کمک دولت آمده است. فلسفه وجودی مؤسسات خیریه انجام کارهایی است که دولت قادر به عرضه آن نبوده است، حال منطقی است که دوباره از دولت کمک مالی بگیرد؟
باید یاد بگیریم مؤسسات مردم‌نهاد هستیم و منابع مالی مآن‌هم باید از مردم تأمین شود. نحوه تعامل ما با سازمان‌های دولتی، بهره‌برداری از ظرفیت‌های آن‌ها برای پیشبرد اهدافمان است، نه دریافت کمک‌های مالی به‌طور مثال، امام جمعه زنجان می‌گوید توان کمک مالی ندارد؛ ولی توان حمایت زبانی دارد و این‌گونه برای موسسه تبلیغ می‌کند.
با استاندار می‌گوید در پیشبرد کارهای اداری حمایت می‌کند؛ یعنی اگر در فرایند اداری دچار مشکل شدیم سریع‌تر برطرف شود. خدا را شاکرم که تاکنون مهرانه کمک مالی از دولت دریافت نکرده است و در آینده هم نخواهد کرد؛ ولی تعاملی سازنده با مراکز و سازمان‌های دولتی دارد.
برای مطالعه :
12. خدمات موسسه مهرانه علاوه بر حوزه درمان در چه حوزه‌های دیگری هم هست؟
خدمات ما در ابتدای تأسیس در حیطه امداد بود؛ همانند کمک مالی، تأمین دارو، معیشت و... در ادامه همان‌طور که توضیح دادم با راه‌اندازی کلینیک رادیوتراپی، شیمی‌درمانی و آزمایشگاه که درزمینه ارائه خدمات در نوع خود در ایران بی‌نظیر است، در حوزه درمان هم وارد شدیم و اکنون 4 سال است که در آموزش و پیشگیری فعالیم.
در خصوص پیشگیری در چهار حوزه سرطان سینه، روش تغذیه سالم، ورزش، مصرف دخانیات فعالیت می‌کنیم و از سال ۹۹ تحقیق و پژوهش را شروع خواهیم کرد.
13. در خصوص برنامه‌های پیشگیری بیشتر توضیح می‌دهید؟
درزمینهٔ «روش تغذیه سالم» تاکنون ۳۰ هزار دانش‌آموز را آموزش داده‌ایم. درزمینهٔ پیشگیری از مصرف دخانیات » تلویزیون‌های شهری مهرانه ۲ ساعته فعالیت می‌کنند و به‌علاوه کلینیک پیشگیری از دخانیات مهرانه در آینده‌ای نزدیک راه‌اندازی خواهد شد.
در حوزه «پیشگیری از سرطان پستان» ۳۲ هزار بانو را آموزش داده‌ایم و در ورزش هم‌سال‌هاست که ورزش همگانی مهرانه، سه‌شنبه و جمعه با حضور عموم مردم در محیطی شاداب اجرایی می‌شود.
14. داوطلبان در مهرانه چه جایگاهی دارند؟
ما از کلمه داوطلب استفاده نمی‌کنیم و به‌جای آن کلمه خیر را به کار می‌بریم. داوطلب وخير تفاوت ماهوی دارند؛ خیر کسی است که می‌خواهد کار خیر معناداری را در مسیر رشد انسان و رضای خداوند انجام دهد؛ اما داوطلب کار احساسی انجام می‌دهد و بعد هم ممکن است آن را فراموش کند، هرچند که ارزش کار این فرد را نمی‌توان کتمان کرد.
معتقد هستیم که مهرانه متعلق به خیران است. ازنظر مهرانه تقدم و تأخری بین من بنیان‌گذار با فردی که خدمتی هرچند کوچک در مهرانه ارائه می‌دهد، نباید باشد.
هدفمان این است که این نگاه را نهادینه کنیم. برای برنامه‌ای به دانشگاه خواجه نصیر رفته بودم که گروهی از آمریکا در برنامه حضور داشتند، زمانی که ساختار کاری موسسه را توضیح می‌دادم، متعجب بودند و می‌گفتند حتی در خود امریکا همچنین دستگاهی وجود ندارد.
سفارت ژاپن پیشنهاد کمک ۳۰۰ میلیونی را به مهرانه داد؛ ولی ما محترمانه تشکر کردیم و با دلایل عقلایی آن را نپذیرفتیم؛ زیرا معتقدیم این کمک‌ها برای جهان سوم است، ما نیازی به کمک‌های این‌چنینی نداریم. تمام نیازهای مالی ما را مردم خودمان تأمین می‌کنند.
15. از افتخارات شما این است که مستقل و بدون کمک مالی از نهاده‌ای دولتی و بین‌المللی اهداف خود را محقق می‌کنید؟
بله این یکی از بزرگ‌ترین افتخارات مهرانه است.
16. چشم‌انداز مهرانه برای آینده چگونه است؟
شعار محک این است که هیچ بیماری نباید به خاطر فقر مالی فوت کند و ماهم این را اضافه می‌کنیم که هیچ فرد سالمی نباید به دلیل فقر فرهنگی از بین برود.
یکی از چشم‌اندازهای مهرانه تجهیز کلینیک به دستگاه‌های فوق پیشرفته است که مقدمات خرید دستگاه‌ها، فراهم‌شده است.
در مرحله بعد، به دنبال نهادینه کردن فرهنگ و ارزش‌های حاکم در مهرانه، در دیگر مؤسسات خیریه کشور هستیم. در افق بالاتر در نظر داریم مشاور سازمان ملل باشیم، با این هدف که نظم، فرهنگ، ارزش‌ها و اعتقادات مهرانه را به جهان معرفی کنیم.
مهرانه‌ای‌ها معتقدند بی‌شک مهرانه نامی جهانی خواهد شد. این شعار نیست بلکه در راستای تحقق آن عمل هم می‌کنیم. اگر از مهرانه بازدید کنید؛ متوجه خواهید شد که خدمات مهرانه در حد استانداردهای کشورهای اروپایی است.
پس به‌طورکلی ارائه خدمات مطلوب‌تر، پیشگیری در ابتلا به سرطان، ایران شمول کردن فرهنگ موسسه و معرفی کردن آن به دنیا از چشم‌اندازهای موسسه مهرانه است.
17. اگر در یک کلام بخواهید مهرانه را معرفی کنید چه می‌گویید؟
مهرانه، آتش عشقی است که در وجود مهرانه‌ای‌ها شعله‌ور شده است. به قول سعدی «هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم، نبود بر سر آتش می‌شرم که نجوشم».
جوشش مهر مهرانه‌ای آتش عشقی است که در وجودشان تبلور پیداکرده است و امیدوارم که بتوانند با عشقشان دنیا را متوجه ایران و زنجان کنند.
دیدگاه خود را بنویسید