نیکوکاری نقشی مهم در جامعه آمریکا ایفا میکند و ذاتاً در وجود انها دیده میشود. همین موضوع باعث شده است سازمانهای خیریه مشارکت اساسی در ارائه خدمات بنیادی نداشته باشند.
در واقع موسسات خیریه برای بقا و تحویل آن به نسلهای آتی، به فعالیتهای نیکوکارانه تکیه ندارد، زیرا انتشار نیکوکاری در جوامع به خوبی ریشه دوانده، اما "در عمل اقدامات انفرادی ستون اصلی نیکوکاری است".
تحقیقات نشان داده است که نیکوکاری انگیزهای نوع دوستانه و در عین حال رفتاری آموزش پذير است. محققین در تحقیقی دریافتند که اگر جوانان در گفتگوهای مربوط به نیکوکاری و نمونههای الگودهی رفتارهای نیکوکاری شرکت داشته باشند، احتمال اقدامات داوطلبانه آنان بیشتر میشود.
بیانگذاران، آموزگاران و رهبران یک موسسه خیریه نیز دریافتهاند راههای متعددی برای توانافزایی جوانان جهت شرکت در نیکوکاری وجود دارد.
جایگاه نیکوکاری در سیستم آموزشی آمریکا
با این که به نظر میرسد نیکوکاری در معنای وسیع، نیاز به طی کردن یک مسیر طولانی داشته باشد؛ اما تا پیش از دهه ۱۹۵۰ به شکل آموزشی خدمات عمومی وارد سیستم آموزشي آمريكا نشده بود.
بسیاری از برنامههای نیکوکاری جوانان از زمان آغاز اصلاحات آموزشی در دهههای ۱۹۹۰ و ۱۹۹۰ در برخی ایالات آمریکا ایجاد شدهاند. بخش مستقل (۱۹۹۰)، خدمات جوانان امریکا (۱۹۸۹)، موسسه رهبری جوانان (۱۹۹۱) و مرکز نیکوکاری دانشگاه ایندیانا (۱۹۸۷) از زمره این برنامهها بوده اند.
برای مطالعه
جرج بوش در سال ۱۹۸۹ دفتر خدمات ملی را در کاخ سفید تأسیس و بعد از آن، لایحه خدمات ملی و اجتماعی را امضا کرد. این قانون جهت حمایت از برنامههای آموزشی - خدماتی در مدارس و دیگر برنامههای ملی، کمکهای مالی اعطا می کند. در سال 1993، نیز یک انجمن خدمات ملی و اجتماعی تأسیس شد تا اقدامات پیشین بوش درزمینه خدمات جوانان توسعه دهد.
این انجمن از یادگیری و خدمت رسانی به آمريكا و... را در برنامههای خود جای داده بود. از برنامههای اصلی آنها اختصتص بودجه به جوانان زیر هجده سال، برای تشویق مشارکت آنها در خدمات داوطلبانه بود.با این کار زمینه تحقیقات همراه با آموزش خدمات انجام میشد و آموزش معلمان را ساماندهی میکرد.
در سطح ایالتی در سال ۱۹۹۳، مریلند اولین ایالتی بود که مؤلفههای یادگیری خدمت محور را در مدارس الزامی کرد که شامل مولفههای آمادهسازی و اقدام و بازخورده میشد. این الزامات در سطوح مختلف اجرا شد؛ على الخصوص، دانش آموزان دوره دبیرستان که باید برای فارغ التحصیلی ۷۵ ساعت خدمات اجتماعی انجام میدادند.
در سطح ناحیهای، حدود سال ۱۹۹۷، مدارس دولتی شیکاگو دانش آموزان را ملزم کردند تا حداقل 40 ساعت یادگیری خدمت محور بگذرانند. این چهل ساعت به صورت انفرادی و یا به عنوان بخشی از پروژههای کلاسی به اتمام میرسد. دانش آموزان باید پیش از شروع سال سوم، در سال دوم ۲۰ ساعت آموزش خدماتی را تکمیل کنند.
درعین حال، "اتحادیه مدارس لس آنجلس» (LAUSD) نیز برای ورودیهای سال ۲۰۰۷، پیش نیازی برای یادگیری خدمت محور جهت فارغ التحصیلی ایجاد کرده است. از سال ۲۰۱۱، نوزده ایالت این امکان را فراهم ساختهاند که تأييديه گذراندن واحدهای آموزشی به اقدامات داوطلبانه یا یادگیری خدمت محور داده شود.
آموزش نیکوکاری از زمانِ شروعِ دوباره آن در دهه ۱۹۸۰ پیشرفت چشمگیری داشته است. طبق گزارش شرکت خدمات ملی و اجتماعی CNCS، در سال ۱۹۸۶ کمتر از یک میلیون دانشآموز در ایالات متحده اقدامات داوطلبانه انجام میدادند.
این آمار در سال ۱۹۹۷ به ۹٫۱ میلیون و در سال ۲۰۰۶ به ۱۰٫۹ میلیون نفر رسید، رقمی که در حدود ۳۸ درصد جوانان مدرسهای را در برمیگیرد. در سطح دانشگاهی، حوزههای فعالیتی آموزش نیکوکاری، بر یادگیری خدمت محور و مشارکت اجتماعی متمرکز هستند.
از دهه ۱۹۹۰، پیشگامان اولیه جنبش یادگیری خدمت محور رویکرد بنیادی تلفیق خدمت با برنامه آموزشی اصلی را بررسی کردند. تا سال ۲۰۰۸، بیش از هزار موسسه اعطا کننده مدرک تحصیلی، برنامههایی با دورههای مناسب یادگیری خدمت محور ارائه دادهاند.
مفهوم سازی نیکوکاری در محیطهای آموزشی، به خاطر آسانتر ساختن یادگیری آن، بر اساس سطح آموزشی متغیر است. به عنوان مثال، در مقاطع راهنمایی و دبیرستان، نیکوکاری اغلب به عنوان اهدا و پیشکش کردن، خدمترسانی و اقدام خصوصی شهروند برای "مصلحت و منفعت عموم» تعريف شده است.
درحالی که برای دانش آموزان کم سن و سالتر، این واژه به عنوان «اهدای زمان، استعداد، مال و اقدام جهت منفعت عموم» تعریف میشود. در یک تحقیقی دیگر، دریافتند که ۱۱ برنامه آموزشیِ نیکوکاری در حال اجرا هستند که «انسجام چندانی بین آنچه درس داده میشود، نحوه ارائه آن و افرادی که آن را درس میدهند وجود ندارد».
واژگان آموزش نیکوکاری
یکی از محققین این حوزه، برنامههای آموزشی به کار رفته در تدریسِ مفهوم نیکوکاری را بررسی کرده است. مفهومها و تعریفهای رایج در آموزش نیکوکاری شامل موارد زیر میشود:
1. آموزش نیکوکاری
طبق توصیف برنامه آموزشی، جهت خدمترسانی به جوانان درباره بخش غیرانتفاعی و اهمیت وقف زمان و استعداد و مال برای خیر عمومی است،
2. رشد یا توانافزایی جوانان
یعنی «رویه رشد جاری» که در آن، همه جوانان در تلاش برای برآورده سازی نیازهای اساسی شخصی و اجتماعی خود جهت ایمن بودن، حس مهم بودن، مورد ارزش واقع شدن، مفید بودن و از منظر معنوی آموزش دیدن است،
3. ایجاد توانایی و مهارت
این کار به آنها اجازه میدهد در زندگی روزمره خود نقش داشته و تأثیرگذار باشند که در آن، مشارکت مدنی که به عنوان «اقدامات فردی و جمعی" جهت شناسایی و رسیدگی به مسائل مربوط به نگرانی عموم تعریف شده است و آموزش مدنی نیز به عنوان «توسعه فضایل، دانش و مهارتهای لازم برای مشارکت در امور سیاسی» توصیف شده است.
محتوای برنامههای آموزش نیکوکاری
در این بخش، اجزای اصلی برنامه آموزشی مربوط به آموزش نیکوکاری است و مدارسی که این برنامه را ارائه میکنند بررسی میشوند. در ضمن، روشهای بازخورد دانشآموزان و ارزیابی یادگیری دانشآموزان نیز بررسی خواهد شد.
1. اجزای اصلی
در ۸۹ درصد مدارسِ بررسی شده، برخی از موضوعات آموزش نیکوکاری به دانشآموزان تدریس شده است. خدمات اجتماعی فعالیتی است که بیشتر از سایر فعالیتها انجام شده است، در ۳۷ درصد مدارس، فرصتهایی جهت کمک مالی جوانان فراهم ساختهاند و در ۱۸ درصد، دورههای آموزش نیکوکاری ارائه کردهاند.
با این وجود، زمانی که اجزای آموزش نیکوکاری فراهم شد، این دورهها بیشتر ادامه پیدا میکردند و هیچ برنامهای بیش از ۱۰ درصد لغو را تجربه نکرده است.
از بین مدارسی که تا به حال مؤلفههای اصلی آموزش نیکوکاری ارائه داده بودند، حداقل ۷5 درصد آنها، هم اکنون همان مؤلفهها را ارائه میدهند و در خیلی از نواحی، ۱۰۰ درصد مدارسی که تا به حال مؤلفههای اصلی خاصی ارائه داده بودند نیز در حال حاضر همان مؤلفهها را ارائه میکنند.
2. خدمات اجتماعی
خدمات اجتماعی رایجترین مؤلفه اصلی آموزش نیکوکاری بود که در بین مدارس ارائه شد و در ۹۷ درصد مدارس در حال حاضر فرصتهایی فراهم میسازند تا دانشآموزان بتوانند استفاده کنند.
3. جمعآوری اعانه توسط جوانان
تقریباً تمامی مدارس ذکر کردند که تا به حال فرصتهایی جهت جمعآوری اعانه توسط جوانان به دانش آموزان خود ارائه کردهاند و در حال حاضر ۸ درصد این مدارس همچنان چنین تجربهای را برای دانش آموزان خود فراهم میسازند.
شایان ذکر است جمعآوری اعانه توسط جوانان به معنی گرفتن پول از والدین دانش آموزان نیست، بلکه فرصتی است برای جوانان تا با انجام فعالیتهایی وجوه مدنظر را از جامعه جمعآوری کنند.
4. مشارکت مدنی
74 درصد مدارس ذکر کردند که تا به حال برای دانش آموزان خود فعالیتهای مشارکت مدنی ارائه کردهاند و 64 درصد آنها در حال حاضر چنین فعالیتهایی را فراهم میسازند.
5. باشگاههای خدمات
۷۳ درصد مدارس نشان دادند که تا به حال باشگاههای خدمات را برای دانش آموزان خود فراهم ساخته بودند و ۹۸ درصد نیز در حال حاضر چنین باشگاههایی را فراهم میکنند. در ضمن دادهها نشان میدهد حدود 94 درصد در مدارس راهنمایی و دبیرستان و ۸۹ درصد در مدارس ابتدائی، باشگاههای خدمات را فراهم کردهاند. گزارشها نشان میداد که این فعالیتها بیشتر در قالب پروژههای فوق برنامه صورت میگرفت.
6. یادگیری خدمت محور
۷۲ درصد مدارس نشان دادند که تا به حال پروژههای یادگیری خدمت محور را برای دانش آموزان خود فراهم ساختهاند و تقریباً دو سوم آنها یعنی حدود 66 درصد نیز در حال حاضر چنین پروژههایی را ارائه میدهند. مدارس چنین فعالیتها و کلاسهایی را به عنوان بخشی از برنامه آموزشی با همراه با آن ارائه میکنند.
7. گردآوری کمک بلاعوض توسط جوانان
۳۹ درصد مدارس نشان دادند که تا به حال فعالیتهای مربوط به گردآوریِ کمک بلاعوض توسط جوانان را برای دانش آموزان خود فراهم ساختهاند. در حالی که اکثر مدارس این جزء اصلی را ارائه نمیدهند، یافتهها نشان داده است که اگر مدارس برنامه گردآوری کمک بلاعوض توسط جوانان را ارائه کنند، ۷۵ درصد از دانشآموزان به استفاده از چنین فعالیتهایی ادامه میدهند.
8. دورههای آموزش نیکوکاری
۲۰ درصد، مدارس نشان دادند که تا به حال دورههای آموزش نیکوکاری را برای دانش آموزان خود فراهم ساختهاند و کمتر از یک پنجم، یعنی ۱۸ درصد، نیز در حال حاضر چنین دورههایی را ارائه میدهند. در این تحقیق این پرسش مطرح شد که کدام حوزههای محتوای آموزش نیکوکاری به عنوان بخشی از دورههای آموزش نیکوکاری مدارس تدریس میشدند.
تقریباً سه چهارم، یعنی ۷۱ درصد، مدارس اشاره داشتند که بر گستره، اجرا و ارزش بخش غیرانتفاعی تمرکز داشتند. با این وجود، نتایج این مسئله را نیز آشکار ساخت که درصد دبیرستانهایی که به بررسی تاریخ و سُنتهای نیکوکاری اختصاص داده شدند نسبت به مدارس راهنمایی و دبستان تفاوت چشمگیری داشت.
تحقیق مدنظر اين مسئله را نیز بررسی کرد که دورههای آموزش نیکوکاری چه مفاهیمی را به دانش آموزان درس میداد و چنین دورههایی دانشآموزان را در چه فعالیتهایی درگیر میساخت. در همین راستا حدود ۸۱ درصد مدارس گزارش دادند که این دورهها دانشآموزان را در زمینه جلب کمک مالی برای اهداف خیریه، آموزش میدادند.
در حالی که ۸۵ درصد آنها، دانشآموزان را مشغول تحقیق در مورد سازمانهای غیرانتفاعی میساختند، از منظر پایه آموزشی، در این نتایج تفاوت چندانی مشاهده نشد.
کادر آموزشی، آغازگر اصلی تمامی برنامهها
تحقیق مدنظر این پرسش را مطرح ساخت که چه کسی غالباً هر یک از اجزای اصلی دورههای آموزش نیکوکاری را آغاز کرده است و اینکه چه کسی مسئول اصلی برنامهریزی و اجرای این محتواها بود. بیشتر مدارس مطالعه شده نشان دادند که به استثناء دو مورد، کادر آموزشی، آغازگر اصلی تمامی برنامهها بودند.
۷۰ درصد اشاره داشتند که دانشآموزان فعالیتهای مربوط به جذب کمک مالی را آغاز کردند و تقریباً در نیمی از مدارس مطالعه شده دانشآموزان، باشگاههای خدمات را راه اندازی کردند. به صورتی مشابه، کادر آموزشی، به عنوان بخشی از بار تدریس خود، مسئول ارائه محتوای اصلی دورههای آموزش نیکوکاری بودند.
بیشتر بخوانید
استثنائاً این امر مجدداً در جذب کمک مالی توسط جوانان مشاهده شد، به صورتی که تقریباً نیمی از مدارس گزارش کردند که دانش آموزان مسئول اجرای فعالیتها بودند.
مسئولیت ارائه برنامهها
مسئول ارائه برنامهها چند مورد را باید در نظر داشته باشد که شامل:
1. ارزیابی تأملات دانشآموزان
«تأملات» مشخصهای مهم در آموزش نیکوکاری است، زیرا از طریق آن دانشآموزان میتوانند به صورتی معنا دار فعالیتهایی که در آن شرکت داشتهاند را ارزیابیکنند.
درحالی که ۹۲ درصد مدارس از دانش آموزان خواستند فعالیتهای مربوط به آموزش نیکوکاری خود را بررسی کنند، فقط حدود یک سوم این اجازه را به دانش آموزان خود دادند تا به صورتی خلاقانه درباره تجربیات خود بازخورد داشته باشند.
در حالی که بیش از نیمی از مدارس استفاده از فنون زبانی را به عنوان ابزار در اختیار دانش آموزان گزارش دادند. به بیان دقیقتر، گفتگوهای از پیش تعیین شده با دیگران (۹۱ درصد)، گفته های خود جوش با دیگران ( ۵۲ درصد) و فعالیت های نگارشی (۵۶ درصد)، سه تکنیک پرکاربرد مدارس در بازخورد اعلام شده است.
نتایج این موضوع را نیز نشان میدهد که درصد آن دسته از مدارس راهنمایی که فعالیتهای نگارشی را به عنوان شکلی از بازخورد به کار گرفتند، نسبت به مدارس ابتدائی و دبیرستان تفاوت درخور توجهی داشته است.
2. ارزیابی یادگیری دانشآموزان
درک اینکه آیا آموزش نیکوکاری بر یادگیری دانشآموزان و درک موضوعات خاص تأثیرگذار بوده است، مبحثی جالب برای آموزگاران است. ۲۹ درصد مدارس اشاره داشتند که نتایج دانشآموزان را ارزیابی نکردند و 40 درصد نیز نتایج را از طریق ارائههای دانش آموزی بررسی کردند.
۲۳ درصد مدارس از پرسشنامههای دانش آموزی ، ۱۰ درصد ارزشیابیهای دورهای و ۲ درصد با آزمونها، نتایج دانشآموزان را ارزیابی کردند. عموماً یافتههای کلی از منظر سطح مقطع تفاوتی نداشتند؛ با این وجود، تفاوتهای درخور توجهی هم در استفاده از پرسشنامههای دانشآموزی توسط مدارس ابتدائی و هم در دفتر یادداشت دانشآموزان که در مدارس راهنمایی به کار رفته است، مشاهده شد.
افزایش اقدامات داوطلبانه با کمک نظام آموزشی
با توجه به جایگاه نیکوکاری در آمریکا و تحقیقات و ارزیابیهای صورت گرفته، نیکوکاری انگیزهای نوع دوستانه و در عین حال رفتاری آموزش پذير است. در همین راستا محققین نیز دریافتند که اگر جوانان در گفتگوهای مربوط به نیکوکاری و نمونههای الگودهی رفتارهای نیکوکاری شرکت داشته باشند، احتمال اقدامات داوطلبانه آنان افزایش پیدا میکند.
به همین دلیل اولین اقدام بر عهده نظام آموزشی خواهد بود. همانطور که در این مقاله بیان شد، مدرسه، معلمان و همین طور رهبران یک موسسه خیریه مکانی برای اجرای راههای متعددِ توانافزایی جوانان جهت شرکت در نیکوکاری هستند.
دیدگاه خود را بنویسید