از این شماره تصمیم داریم تجربه‌های موفق مؤسسات خیریه و سازمان‌های مردم نهاد را بیان کنیم. در اولین مورد از تجربه‌های موفق «جمعیت شکرانه مهر نیکان» را انتخاب کردیم.
جمعیت شکرانه مهر نیکان، مؤسسه‌ای است جهت آموزش و توانمندسازی کودکان بازمانده از تحصیل. این مؤسسه توانسته است با تغییر رویکرد در مواجهه با کودکان کار و بازمانده از تحصیل، اثر مطلوبی بر رفتار ایشان بگذارد. با توجه به فعالیت‌های پیشین مؤسسان جمعیت، تصمیم‌گیران این مجموعه به این نتیجه رسیدند که عرضه خدمات رایگان به جامعه هدف نه تنها اثر مثبتی ندارد، بلکه باعث بروز آفت‌های رفتاری می‌شود.
بنابراین سیاست مجموعه مذکور بر این قرار می‌گیرد که مبلغ اندکی از هر کودک بابت خدمات مؤسسه دریافت شود. همین مبلغ اندک باعث تغییر رفتار کودکان در قبال خیریه شده است و عزت‌نفسشان را ترمیم کرده است. در ادامه تجربه موفق این مؤسسه را تشریح می‌کنیم.
فرصت‌ها و تهدیدهای زمان تجربه
جامعه‌ای که جمعیت شکرانه در آن شروع به کار کرد، منطقه‌ای در جنوب شهر شیراز بود که اغلب افراد آن قبل از شکرانه تجربه‌ای از دریافت خدمات از مؤسسات خیریه نداشتند.
این موضوع باعث شد که شکرانه بتواند در فضایی فارغ از انتظارهای از پیش ساخته شده، سیاست‌های متفاوتی با خیریه‌های معمول اتخاذ کند.
این فرصت زمانی بیشتر به چشم آمد که بعد از چند سال فعالیت شکرانه، خیریه‌های دیگری با رویکرد عرضه رایگان خدمات، در کنار شکرانه شروع به فعالیت کردند و چالش‌های زیادی برای شکرانه در این زمینه ایجاد شد.
برخی از چالش‌های شکرانه در مواجهه با خانواده‌ها
چالش‌ها به حدی گسترده شد که در چند نمونه خانواده‌هایی که تحت پوشش خیریه‌های دیگر بودند، نتوانستند خود را با نحوه ارائه خدمات شکرانه هماهنگ کنند و شکرانه ناچار به قطع ارائه خدمات به آنها شد.
به این معنی که خانواده‌های مذکور انتظار داشتند که نه تنها تحصیل فرزند آنها رایگان باشد، بلکه در قبال تحصیل فرزندشان خدمات دیگر نظیر بسته‌های ارزاق، خدمات رفاهی و ... نیز دریافت کنند.
جالب اینکه در بازدیدهای شکرانه، خانواده‌های مذکور وضعیت رفاهی مناسب‌تری نسبت به دیگر خانواده‌های تحت پوشش داشتند. اتخاذ این رویکرد نیاز به دقت فراوان و توانایی کنترل به‌موقع احساسات در مربیان و کادر اجرایی دارد.
شخصی که مسئول دریافت هزینه از این خانواده‌هاست، همواره در معرض این تشخیص قرار دارد که چه مقدار فشار در این رابطه برای خانواده سازنده است و آیا از پس آن بر می‌آیند؟
یا چه مقدار آن در توانایی خانواده نیست و ممکن است کودک آنها را از تحصیل منصرف کند؟
آیا برای خانواده سنگین تمام می‌شود؟ مؤسسة شکرانه مسئولیت اصلی خود را آموزش تعریف کرده است و از ابتدا قرار بر این نبوده است که خدمات رفاهی دیگری به خانواده‌ها عرضه کند؛ اما ناگزیر دیدن گرسنگی کودکان با وضعیت سخت زندگی، مثل نداشتن وسیله گرمایش در زمستان و...، مسئولیت رسیدگی به این امور را ایجاب می‌کند.
در سال‌های فعالیت شکرانه موارد بسیاری بوده است که شکرانه ناچار به مداخله و رسیدگی به مشکلات غیر آموزشی در خانواده‌ها شده است. اتخاذ شیوه مناسب برای این مداخله با توجه به رویکرد ذکرشده، همواره چالشی اساسی برای کادر اجرایی شکرانه است و اغلب مورد به مورد درباره نحوه مداخله تصمیم‌گیری می‌شود.
برای مطالعه :
حل سایر مشکلات خانواده‌های نیازمند
اغلب تصمیم‌ها بر مبنای معرفی خانواده به سمت شخص یا مؤسسه دیگری جهت دریافت خدمات است. به طبع پیدا کردن و هماهنگی با مؤسسه‌ای دیگر، توجیه آن و شیوه ارتباط مالی شکرانه با آن، از جهت برنامه ریزی و مدیریت زمان، خود چالش دیگری است. محدود بودن ظرفیت پذیرش شکرانه و وجود رابط ثابت و تمام وقت جهت ارتباط هرروزه با خانواده‌ها و کودکان، به اجرای هرچه بهتر این رویکرد کمک بسیاری کرده است.
چرا که باعث می‌شود که در ذهن رابط تصویر کاملی از وضعیت هر خانواده از جهت اقتصادی، فرهنگی شکل بگیرد و بتواند بر اساس این تصویر روش برخورد مناسبی برای هر خانواده به طور جداگانه در نظر بگیرد و اجرا کند.
موسسه آموزشی شکرانه و نتایج حاصل از آن
در عین حالی که جمعیت شکرانه با بودجه حامیان تأمین مالی می‌شود، از ابتدا تصمیم بر این شد که به عنوان یک مؤسسه آموزشی به گروه تحت پوشش معرفی شود، نه یک سازمان خیریه.
جهت تحقق یافتن این هدف جلسات گوناگونی برگزار شد و بسیاری از رویه‌های شکرانه با توجه به این رویکرد در این جلسات طراحی شدند.
- عرضه نکردن خدمات رایگان به جامعه هدف و دریافت مبلغی هرچند ناچیز بابت خدمات از مهم‌ترین رویه‌های اتخاذشده بر اساس این رویکرد بود.
- نحوه برخورد همکاران با مددجویان، شیوه خدمت‌دهی غیرآموزشی اعم از درمانی، ارزاق و... به مددجویان، جزء دیگر رویه‌های طراحی شده بر اساس این رویکرد است.
بیشتر بخوانید:
در نهایت این رویکرد شکرانه باعث شد کودکان و خانواده‌های تحت و پوشش که همگی از قشر آسیب‌دیده هستند و اغلب تجربه‌ای از دیده شدن به عنوان عضوی محترم در جامعه را نداشته‌اند، عزت‌نفس و اعتماد به نفس از دست رفته خود را مجدد به دست آوردند. با بهره گیری از این عزت نفس، نیز، خود به ترمیم آسیب‌های وارد شده بپردازند.
کاهش نشانه‌های آسیب در شخصیت، خودباوری و سلامت روح و روان بچه‌های ترخیص شده از شکرانه، نشانه‌ای از موفقیت این رویکرد برای هیئت مدیره شکرانه است.
مخاطبان نشریه می‌توانند تجربه‌های موفق با ایده‌های نو در امور خیر و داوطلبانه را برای دفتر مجله ارسال کنند. جهت مشارکت در محتوای این بخش با دفتر فصلنامه خیر ماندگارتماس بگیرید.
دیدگاه خود را بنویسید