موسسات خیریه به عنوان یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی، نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی نیازمندان و آسیب دیدگان اجتماعی دارند.
موسسات مردم نهاد و غیردولتی با جمع آوری کمک‌های مالی و غیرمالی از افراد، مؤسسات، شرکتها و حتی دولت، به ارائه خدمات مختلفی به نیازمندان در زمینه‌های مختلف مانند بهداشت، آموزش، محیط زیست، مسکن، تغذیه، پوشاک و... می‌پردازند.

مهمترین خیریه‌های جهانی

برخی از مهمترین موسسات خیریه در جهان عبارتند از:

نقش خیریه‌ها در بهبود شرایط زندگی نیازمندان

با بزرگتر شدن اجتماع، همکاری و همدلی در بین افراد یک جامعه، نیاز به ساماندهی دارد. چرا که در گذشته سبک زندگی بسیار متفاوت از امروز بوده است. مردم در گذشته در جوامع کوچک روستایی زندگی می‌کردند. همین جوامع کوچک بعضا به بخش‌های کوچکتری مانند محله و کوچه تقسیم می‌شد.
کدخدای روستا اطلاعات نسبتا کاملی از افراد داخل روستا داشت و در شرایط خاص مردان جامعه را دور هم جمع می‌کرد تا برای کمک به نیازمندان گامی بردارند.
به نوعی در گذشته بدون تعریف نیکوکاری و کارهای داوطلبانه سازماندهی شده، شاهد برقراری خیریه داخلی در جامعه بودیم. حتی در فرهنگ کلامی عبارت «گلریزان» را داریم که نشان از همین فرهنگ در گذشته بوده است. 

امروزه با بزرگتر شدن جامعه و بیشتر شدن جمعیت و همچنین روی آوردن افراد به زندگی شهرنشینی، امکان کمک به نیازمندان مانند گذشته نیست. شاید در محله‌های کوچکتر همچنان چنین رسومی برقرار باشد، اما ترجیح بر این است که برای بهبود شرایط زندگی نیازمندان، از خیریه‌ها برای رساندن کمک‌های خود استفاده کنیم. بد نیست که در ادامه درباره نقش موسسات خیریه در بهبود شرایط زندگی نیازمندان صحبت کنیم.

کمک‌های موثرتر از طریق خیریه‌ها 

 لازم است که بدانیم چرا کمک از طریق موسسات خیریه نسبت به کمک به صورت فردی و شخصی در درجه بالاتری قرار دارد.  

1. دسته‌بندی نیازمندان و تعریف اولویت‌ها

نمی‌توان کلیه افراد نیازمند در یک جامعه را در یک دسته قرار داد. چرا که افراد مختلف، نیازهای متفاوتی دارند. این وظیفه موسسات خیریه است که افراد نیازمند را در دسته‌های مشخص قرار دهند و کمک‌رسانی را به صورت کاملا هوشمندانه انجام دهند.
برای مثال کمک به کودکان بی‌سرپرست می‌تواند یک دسته مشخص باشد. همچنین کمک به معلولین و بیماران نیز می‌توانند دسته‌های دیگری را تشکیل دهد. 

در یک جامعه، باید اولویت‌ها برای رساندن کمک مشخص باشد تا نیازمندان در زمان مناسب به خدمات مطلوب دست یابند.
این یکی از وظایف خیریه‌ها است که کمک‌های خیرین و مردم را بر اساس همین طبقه‌بندی‌ها به دست نیازمندان برسانند.
برای مثال کمک به بیماران مبتلا به سرطان می‌تواند اولویت زیادی داشته باشد. چرا که درمان زمان مشخصی دارد و سرطان هیچگاه منتظر رسیدن کمک نمی‌ماند. 

2. برخورد منطقی خیریه‌ها در مقابل احساسات مردمی

گفتیم که یکی از وظایف خیریه‌ها، دسته‌بندی نیازمندان بوده تا بتوانند به صورت سازمان یافته به رفع مشکلات آن‌ها بپردازند. در واقع لازم است که خیریه‌ها با توجه به بودجه ای که دارند بتوانند به افراد نیازمند خدمت‌رسانی کنند. اگر هر فرد بخواهد به صورت فردی به نیازمندان کمک کند، از روی احساسات این فرایند صورت می‌پذیرد.
آنگاه این احتمال وجود دارد که فردی که نیاز مبرمی به کمک دارد، حتی زندگی خود را از دست بدهد. در یک جامعه بزرگ هیچ فردی نمی‌تواند به شرایط همه نیازمندان آگاهی کامل داشته باشد. به همین دلیل بهتر است با اعتماد به پرونده‌های موسسات خیریه، به صورت سازمان یافته در پی کمک به نیازمندان و ارائه خدمات اجتماعی باشیم.

3. آبروداری و حفظ حریم افراد

موسسات خیریه و نیکوکاری، افراد نیازمند را شناسایی و آن‌ها را تحت پوشش قرار می‌دهند. بسیاری از خانواده‌های نیازمند تمایل ندارند که حتی همسایه آن‌ها، متوجه مشکلات مالی آن‌ها شوند.
به نوعی فرهنگ آبروداری در بین ایرانیان باعث شده که فرد تمایل داشته باشد که افراد به صورت ناشناس به آن‌ها کمک کنند. 

نقش خیرین در مدیریت بحران و افزایش تاب‌آوری جوامع انسانی

در اینجا نقش موسسات خیریه در بهبود شرایط زندگی نیازمندان بسیار پررنگ‌تر از سابق می‌شود، چرا که خیرین بدون نیاز به شناخت افراد، کمک‌های خود را ارسال کرده و از رسیدن آن به دست فرد نیازمند مطمئن هستند. چون به خیریه اعتماد کامل داشته و می‌دانند تحقیقات لازم درباره نیازمندان از قبل صورت گرفته است.

4. خیریه در کنار واسطه‌ها برای کمک به نیازمندان

بسیاری از خیریه‌ها برای رفع نیازهای افراد، با سایر موسسات قرارداد دارند. در این شرایط، کمک به نیازمندان می‌تواند با هزینه‌های کمتری صورت پذیرد. 

فرض کنید که قصد دارید به صورت شخصی برای کمک به معلولان نیازمند، یک ویلچر تهیه کنید. قاعدتا شما اقدام به خرید ویلچر کرده و آن را به فرد مورد نظر خود تحویل می‌دهید. اما موسسات خیریه با سازندگان ویلچر قرارداد همکاری داشته و برای مثال با هزینه‌ای که شما در قبال یک ویلچر کرده‌اید، دو ویلچر تهیه می‌کنند.
پس در واقع شما با پرداخت یک مبلغ ثابت به یک موسسه خیریه، دو ویلچر تهیه کرده‌اید و دو معلول از چنین خدماتی بهره‌مند شده‌اند. شاید یکی از ملموس‌ترین دلایلی که همکاری و مشارکت داوطلبانه با موسسات خیریه را پررنگ می‌کند، همین موضوع باشد.

نقش حیاتی زنان در امور بشردوستانه                   

5. نگاه وسیع خیریه‌ها به نیازمندان کشور

یک نفر برای کمک به نیازمندان، نهایتا می‌تواند به برخی از محلات شهر خود سر بزند و افرادی را که مستحق کمک هستند، شناسایی کند، اما باید در نظر داشت که ما در کشور خانواده‌های زیادی را داریم که منتظر کمک خیرین هستند. در مناطق محروم، گاهی افراد نیاز به یک وعده غذای گرم دارند. این افراد معمولا از چشم ما دور هستند. 

این در حالی است که موسسات خیریه داخلی، نگاه وسیع به کل کشور دارند. در واقع هر فرد با همکاری خیریه‌ها می‌تواند به سازماندهی این فعالیت داوطلبانه کمک کند. حال در نظر بگیرید که خیریه بین‌المللی نگاهی بسیار وسیع‌تر از مرزها دارد.

6. خیریه‌ها، روح جامعه مدرن

ابعاد کمک به نیازمندان آنقدر گسترده و وسیع است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. در دوره کنونی افراد به فکر زندگی خود هستند و برای پیشرفت زندگی خود تلاش می‌کنند.
این در حالی است که موسسات خیریه با نگاهی مهربان به دنبال یافتن نیازمندان است. از کمک به زندانیان دربند که به خاطر مسائل مالی گرفتار شده‌اند تا کمک به زنان بی‌سرپرست و اردوگاه‌ها مواردی هستند که از چشم این موسسات دور نمانده و نخواهد ماند. 

تنها وظیفه افراد یک جامعه این است که در کنار موسسات خیریه بوده و به شکرانه سلامت خود، سعی کنند گره از کار نیازمندان باز کنند.
 نیازی نیست که افراد جامعه به دنبال راهی برای کمک به نیازمندان باشند. فقط کافیست که با موسسات خیریه همکاری داشته باشند. هر فرد با توجه به حرفه خود می‌تواند به نوعی گامی برای بهبود وضعیت نیازمندان بردارد. صرفا نیاز به آگاهی اجتماعی است که این کار زیبا به صورت همه‌گیر آغاز گردد. 

کمک به هم‌نوع همان چیزی است که در آیین ایرانی‌ها از دوران باستان بوده و هنوز هم ادامه دارد. همچنین در تمام ادیان آسمانی به کمک و دست‌گیری اشاره و تاکید فراوان شده است. با کمک‌های همگانی می‌توانیم شاهد نوآوری در حوزه خیریه باشیم و به ارتقا سطح کیفی در کشور عزیزمان کمک شایانی نماییم.